چکیده:
ترانزیت تحت کنترل مواد مخدر و یا همان حمل و تحویل تحت نظارت یکی از انواع جدید کشف
محموله های قاچاق مواد مخدر است. با توسل به طریق مزبور تلاش می شود که مبتدی تولید، توزیع و
مقاصد ترانزیت مواد مخدر کشف گردد. این شیوه روش مناسبی جهت تهیه ادله و مدارک اثبات جرم،
شناخت و دستگیری دست اندرکاران و سران تولید و عوامل توزیع آن میباشد. روش ترانزیت تحت
کنترل نخستینبار در ماده 11 کنوانسیون 1811 وین به طور رسمی به عنوان یکی از شگردهای نوین
کشف ترانزیت مواد مخدر معرفی گردید، هرچند که پیش از این نیز برخی از کشورها با انعقاد معاهدات
دو یا چندجانبه مبادرت به اجرای روش مزبور می نمودند. روش حمل و تحویل تحت نظارت، البته از
منظر فقهی و حقوقی با چالش های متعددی رو به رو است. عدم انتساب جرم به متهمین، امکان صدق معاونت در جرائم مزبور و نقض اصل برائت از مهمترین موانع تصویب و اجرای این روش در قوانین
داخلی کشورها است. از سویی دیگر افزایش زمینه های ارتشا و تسهیل در امر پولشویی از پیامدهای جرم
شناختی مبادرت به روش ترانزیت تحت کنترل مواد مخدر محسوب می شود. از منظر فقهی نیز گرچه
اجرای روش مزبور با اشکالاتی همراه است، اما با استناد به قواعدی نظیر لاضرر، مصلحت و عمل به عرف
و عادت توجیه می گردد.
خلاصه ماشینی:
"به عنوان مثال ماده ١٠ قانون «موافقت نامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری ایتالیا در مورد کمک متقابل اداری برای جلوگیری ، تحقیق و مبارزه با تخلفات گمرکی » مصوب ١٣٨٥/١/١٦ بدین شکل تنظیم شده است : «١ـ طرف های متعاهد در چارچوب امکانات خود، اقدامات لازم را جهت تجویز استفاده مقتضی از روش تحویل کنترل شده ، به منظور تحقق اهداف این موافقتنامه اتخاذ خواهند نمود؛ ٢ـ تصمیمات راجع به اعمال تحویل کنترل شده ، مورد به مورد و طبق قوانین و رویه های ملی طرف متعاهد درخواست شونده اتخاذ خواهد شد و مطابق با هر گونه ترتیبات یا توافقی که در موارد خاص ممکن است حاصل شود، صورت خواهد گرفت ؛ ٣ـ محموله های غیر قانونی که تحویل کنترل شده آن ها مورد توافق قرار گرفته ، ممکن است با رضایت متقابل مقامات گمرکی ، توقیف شده و اجازه داده شود که به طور دست نخورده به مسیر خود ادامه داده یا برداشته شوند یا به طور جزئی یا کلی جایگزین گردند.
برای مثال در بند ١١ ماده ١ قانون «موافقتنامه در مورد همکاری و کمک متقابل اداری در موضوعات گمرکی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری بلاروس » مصوب ١٣٨٦/٢/٥ در تعریف تحویل کنترل شده چنین آمده است : «اصطلاح «تحویل کنترل شده » به روش تجویز واردات ، صادرات یا عبور (ترانزیت ) در ارتباط با داد و ستد غیر قانونی یا مظنون به حمل مواد مخدر، مواد روانگردان ، پیش ماده ها، مواد جایگزین آن ها و همچنین سایر کالاها یا اشیای ارسالی غیر قانونی با آگاهی و رضایت و تحت کنترل مقامات ذی صلاح طرف های متعاهد به منظور تعقیب داد و ستد غیر قانونی آن ها شناسایی و دستگیری افرادی که مرتکب این عمل شده اند یا در ارتکاب چنین داد و ستدهای غیر قانونی دست داشته اند، اطلاق می شود."