یک سند چینـی نویافته مانوی و مدارک وابسته از ناحیه شیاپو پرتوی نو بر مطالعات مانوی مقاله

جستار حاضر، در مقام نخستین نوشته فارسی در این زمینه، سه دست‌نویس نویافته چینی را معرفی و تفسیر می‌کند که در سال 2008، در ناحیه شیاپو، استان فوجیان در جنوب شرقی چین، کشف شده‌اند. یکی از این اسناد، مانوی است و دو دست‌نوشته دیگر غیرمانوی، اما در باب کیش مانوی و مانویان چین. این میراث مهم که بسیار قدیمی است و اصل آنها حتی به دوران سونگ و تانگ باز می‌گردد، جلوه‌هایی نو از مانویت با ویژگی‌های چینی را به نمایش می‌گذارند و نمایشگر نفوذ مانویت در بطن مذهب مردم چین و هم‌آمیغی با آیین‌های دائویی و بودایی هستند. در این مقاله برخی تحلیل‌های پیشین اصلاح شده است.

در میان این نویافته‌های بسیار ارزشمند که نمایانگر جلوه‌هایی نو از مانویت است، آثاری که در سال 2008 میلادی در شیاپو (Xiápŭ)، شهرستان نینگ‌د (Níngdé) در شمال ‌شرقی استان فوجیان، کشف شده اهمیت ویژه‌ای دارد؛ میراثی که به سه گروه، آثار نوشتاری، معماری و هنری تقسیم می‌شود و در حقیقت متعلق به آن دسته از مانویانی است که برای بقا و گسترش آموزه‌هایشان به جنوب شرقی چین کوچ کرده و به‌ناچار با ادیان بومی، بودایی و دائویی ادغام شده‌اند. (رجوع شود به تصویر صفحه) «سپنتانگاشته معبد کوهستان مهر» برترین سالار، آموزگار ازلی، راهبر دین: مانی بودای روشنی شهریار بودای آذرخش [[= پدر بزرگی]]EndNote No="76" Text=" در همه جای ترجمه فارسی اسناد چینی، آنچه در نشانه [] آمده افزوده ما شیائوهه به متن اصلی و آنچه در نشانه [[]] آمده افزوده نویسندگان این مقاله به ترجمه ما شیائوهه است. "/ باد پاک [[= روح‌القدس]]؛ اندیشه ازلی تتهاگته (= انسان قدیم)؛ کالبد دگرساز آسمان و زمین ـــ ویروچنه بودا (Vairocana Buddha = ستون روشنی)EndNote No="78" Text=" همه آنچه در ترجمه فارسی اسناد چینی در نشانه () آمده افزوده ما شیائوهه به متن اصلی است. فهرست نام پنج فرشته بزرگ مانوی (رجوع شود به تصویر صفحه) H4نتیجه/H4 در این جستار ما به معرفی، ترجمه و تفسیر سه سند از جدیدترین یافته‌های چینی پرداختیم که یکی از آنها مانوی و دو ورق دیگر غیرمانوی اما تماما در باب مانویت و مانویان است.