چکیده:
یکی از جریانهای مهم ادبی که در شعر ایران در دهه سی، به دنبال کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ قوت گرفت، جریان رمانتیسیسمی بود که در عرصه شعر رواج یافت و به دنبال آن مضامینی سیاه با احساس گرایی تند و بی سابقه رایج شد؛ مضامینی که رمانتیسیسم را از جوهره غنا و تغزل دور کرد؛ به این معنی که شاعران یا دم از مرگ عشق میزدند و یا آن را تا پست ترین سطح خود فرو میکاستند. این اشعار که به رمانتیسیسم سیاه معروف شده است، مضامینی چون مرگاندیشی، نفرین، عصیان، اظهار به گناه و کفر و بی اخلاقی، شیطان-گرایی، یاس و... را انعکاس میدهد. برخی منابع، این اشعار را با عنوان رمانتیسیسم تغزلی تعریف کردهاند، در حالی که تغزل و رمانتیسیسم سیاه، تفاوتهای اساسی با یکدیگر از جمله در جهان بینی، مضامین و عوامل بروز دارند. در این مقاله پس از بررسی ماهیت و عوامل بروز رمانتیسیسم سیاه در ایران، مضامین سیاه شایع در شعر شاعرانی چون نادر نادرپور، نصرت رحمانی، کارو، حسن هنرمندی، حمید مصدق و فروغ فرخزاد ارزیابی شد و نتیجه جستار نشان داد که با توجه به محور قرار گرفتن مضامینی چون مرگاندیشی، یاس و نومیدی، عصیان و نفرین، ترس، شیطان¬گرایی، اعتیاد و مستی و مخالفت با اخلاق و هنجارهای اجتماعی، کفر و تقبیح و تمسخر عشق در شعر رمانتیسیسم سیاه، نمیتوان این اشعار را رمانتیسیسم تغزلی و عاشقانه نامید. بر این اساس، شعر رمانتیک و احساسگرای تند دهه سی، در دو دسته شعر رمانتیسیسم تغزلی و غیر تغزلی تقسیم شد.
One of the most important literary currents that was strengthened in Iran's poetry in the 1950s following the coup d'état of August 19، 1953 was romanticism that prevailed the field of poetry. Dark themes became commonplace with extreme and unprecedented emotions; themes that diverted this version of romanticism from the essence of lyric which often meant that the poets either speak of death of love، or brought it down to its lowest level. These poems، belonging to a current known as dark romanticism، reflect themes such as thoughts of death، feeling of being cursed، rebellion، declaring sin، disbelief and immorality، Satanism، despair، and so on. Some scholars have defined these poems as lyrical romanticism، while lyrical and dark romanticism have fundamental differences، including in their world views، themes and contextual factors. In this article، after examining the nature of dark romanticism and its sentimentalism in Iran، common dark themes in the poems of some poets such as Nader Naderpour، Nosrat Rahmani، Karo، Hasan Honarmandi، Hamid Mosadegh and Forough Farrokhzad are evaluated. The results of the study shows that، with regard to the focus on themes such as thinking of death، disappointment and despair، rebellion and being cursed، fear، satanism، addiction and inebriation، and opposing the ethics and social norms، disbelief and denunciation of love in the poetry of dark romanticism، these poems cannot be identified as lyrical romanticism. Accordingly، romantic and sensual poetry of the 1950s was divided into two categories which is lyrical and non-lyrical romanticism.
خلاصه ماشینی:
در این مقالـه پـس از بررسـی ماهیت و عوامل بروز رمانتیسیسم سیاه در ایران، مضـامین سـیاه شـایع در شـعر شاعرانی چون نادر نادرپور، نصرت رحمانی ، کارو، حسن هنرمندی، حمید مصدق و فروغ فرخزاد ارزیابی شد و نتیجه جستار نشان داد که با توجـه بـه محـور قـرار گرفتن مضامینی چون مرگاندیشی ، یـأس و نومیـدی، عصـیان و نفـرین ، تـرس، نویسنده مسئول: دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه مازندران yahoo.
مختـاری بـر اسـاس عاقبـت سرنوشتی کـه رمانتیسیسـم میانـه رو و فـردی در دورهای خـاص بـه آن دچـار شـده، از رمانتیسیسم سیاه یاد می کند و جایگاه خاصی برای آن در نظر نمی گیرد و آشکار نیسـت که شعر رمانتیسیسم سیاه، از کدام ویژگی های رمانتیسیسم میانه رو برخـوردار اسـت و از کدامشان فاصله گرفته است .
مهم ترین مضامین شعر رمانتیسیسم سیاه در دهه سی کدامند؟ محدودة پژوهش محدودة پژوهش ، اشعار برخی از شاعران شاخص در حد فاصل سـالهـای ١٣٣٠ تـا ١٣٤٠ از جمله نادر نادرپور، نصرت رحمانی ، کارو، حسن هنرمندی، حمید مصدق، فروغ فرخزاد را در برمی گیرد.
پایاننامه «بررسی سیر رمانتیسیسم سیاه در ادبیات معاصر ایران بـا تکیـه بـر اشـعار فریدون توللی ، نادر نادرپور و نصرت رحمانی » نوشته موسـی وصـفی قراولخانـه (١٣٩٣)، پس از آنکه به بیان مشخصـه هـای رمانتیسیسـم و یکـی از شـاخه هـای آن موسـوم بـه رمانتیسیسم منفی یا سیاه از شعر مشروطه تـا شـعر دهـه سـی مـی پـردازد، جلـوههـای رمانتیسیسم سیاه و عوامل گرایش به آن را مورد پژوهش قرار داده است .