چکیده:
پژوهش حاضر با عنوان « انجمنمعتادانگمنام و اثربخشی رویکردهای اخلاقمحور در بازپروری معتادان» به دنبال بررسی اثربخشی رویکردهای اخلاقمحور در ترک اعتیاد است؛ در این راستا از نظریات مکتبیادگیریاجتماعی، نظریات دورکیم و نظریات حوزه انحرافات و اخلاقاجتماعی استفاده شده است.این تحقیق از نوع کیفی با تکنیک تحلیل محتوا و مصاحبهنیمهساختیافته صورت گرفتهاست. ابتدا با استفاده از تکنیک تحلیلمحتوا به بررسی کلیه اسنادو مدارک (کتابها و اساسنامه)، مجلات و سایتهای رسمی انجمنمعتادانگمنام و روایتهای ارائهشده توسط روابطعمومی و هیئتامنای انجمنمعتادانگمنام، برنامهها، ساختار و اصول 12گانه انجمنمعتادانگمنام با محوریت اخلاقاجتماعی و روحیه جمعگرایی اهتمام شدهاست؛ در ادامه با طرح پژوهش گرانددتئوری به مصاحبهنیمهساختیافته با مددجویان انجمن مورد نظر پرداختهشدهاست. جامعهآماری پژوهش 4700 نفر از مددجویان انجمنمعتادانگمنام شهرستان بروجرد هستند که در قالب 22 گروه زن و مرد سازماندهی شدهاند. نمونه مورد مطالعهپژوهش حاضر 25 نفر از مددجویان انجمن مورد نظر هستند که به وسیلهی نمونهگیری نظری انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتهاند. پس از اشباعنظری، نتایج بدست آمده توسط مدل استروس و کوربین مورد تحلیل و استنتاج قرار گرفته است.نتایج نهایی نشان دهنده وجود رویکرد اخلاقی قوی و بدون ایدئولوژی در برنامههای سه مرحلهای انجمنمعتادانگمنام و اثربخشی مثبت این برنامهها در تغییر تعریف اعتیاد، تقویت ذهنیت اخلاقی معتادان و جامعهپذیریمجدد اصولاخلاقاجتماعی افراد در جهت ترک اعتیاد و بازیابی سلامت است.
خلاصه ماشینی:
نتایج نهایی نشان دهنده وجود رویکرد اخلاقی قوی و بدون ایدئولوژی در برنامه های سه مرحله ای انجمن معتادان گمنام و اثربخشی مثبت این برنامه ها در تغییر تعریف اعتیاد، تقویت ذهنیت اخلاقی معتادان و جامعه پذیریمجدد اصول اخلاق - اجتماعی افراد در جهت ترک اعتیاد و بازیابی سلامت است .
آمارهای رسمی نشان میدهند ٥٠% معتادان حداقل سه بار برای ترک اعتیاد، اقدام جدی کرده اند و نـاموفق بـوده انـد و ٨٠% معتـادانِ خودمعرف به مراکز درمانی، حداکثر پس از ٦ ماه دوباره به اعتیاد خود بازگشـت کـرده انـد و در مجموع ، ٢٠% تا ٩٠% معتادانی که تحت درمان قرار میگیرند، دچار عـود مـیشـوند (همشـهری آنلاین ، ١٣٨٦/٦/١٧، پایگاه اطلاع رسانی ملی مطالعات اعتیاد، ١٣٨٨/٤/٢٤).
به این معنی که در انجمن معتادان گمنام ، اعتیاد را صرفاً یک مشکل زیستی و جسمانی تعریف نمیکنند، بلکه آن را یک بیماری فراگیر در سه سطح وجودی فرد (جسمی، روحی و روانی) میدانند؛ معتادان عموماً افرادی ناتوان ، ناامید، دارای ضعف در اراده شخصی هستند که تأکید بر مفهوم خدا جدای از مذهب و دین به عنوان نیروی برتر و منبع انرژی، میتواند به آنها قدرت حرکت در راستای سرکوب تحریکات فردگرایانه و رفتارهای خلاف وجدان جمعی جامعه ، را دهد؛ در حقیقت میتوان گفت اخلاق و معنویت روکش نازکی برای مراحل ١٢گانه انجمن معتادان گمنام است که ذاتاً غیریهودی، غیرمسیحی، غیراسلامی و...
از نظر انجمن معتادان گمنام ، بهبودی مؤثر باید آن دسته از مسائل و مشکلات زندگی افراد را که خود عاملی برای مبتلاشدن آنها به اعتیاد بوده است را نیز مورد توجه قرار دهد.