چکیده:
نقوش تزیینی، بخش جدای ناشدنی از هنر ایرانی است. نقوش سفالینه ها که بسیاری از آنها با نقش مای ههای هندسی تزیین یافته اند، همواره بیانگر دیدگاه ها، مفاهیم نمادین و ارتباطات فرهنگی جوامع در زمان های گذشته بوده است. در هنر متعالی اسلامی، هندسه جایگاه والایی دارد، چرا که اشکال آن می توانست به صورت غیرمستقیم، تجلی گاه مفاهیم اسلامی باشد. در حقیقت این فرایند، در پیوند معنادار و عمیق میان عرص ههای مختلف هنری از جمله، هنر سفالگری و علم هندسه جلوه نمود. در پژوهش حاضر تلاش شده، عناصر بصری نقش مایه های هندسی در سفالینه های دوران میانی اسلامی، موردبررسی و تحلیل قرار گیرد. روش انجام این پژوهش به شیو ه توصیفی- تحلیلی است. یافته اندوزی اطلاعات با استناد به منابع کتابخانه ای و با مطالعه نمونه سفالینه های مجموعه های هنری، صورت پذیرفته است. نتایج مطالعات حا کی از آن است که نقوش هندسی به کار رفته بر روی سفالینه های این مجموعه ها، بیانگر دقت در نظم هندسی و نمادپردازی در آنها بوده و طرح این نقوش نیز، با علوم ریاضی و هندسه قابل ارزیاب ی است. اشکال و خطوط هندسی ب هکار رفته در این نقوش در ترکی ببندی بصری، به ویژه الگوهای هندسی متقارن و تکرارشونده، از هماهنگی و نظم ویژ های برخوردارند. همچنین به کارگیری رنگ در کنار نقوش هندسی، بافت متنوعی را بر سطح ظروف سفالی پدید آورده است.