تعیین‌کننده‌های عملکرد بانکی اقتصاد ایران در قالب معادلات همزمان مقاله

بهبود عملکرد بخش بانکی زمینه را برای تجهیز منابع مالی، تقویت حس سپرده ­گذاری در بخش بانکی و هدایت وجوه اندک سپرده‌گذاران به سمت فعالیت‌های تولیدی فراهم می­ نماید؛ بنابراین، شناسایی عوامل مؤثر بر بهبود عملکرد بخش بانکی برای پیشبرد اهداف کلان اقتصادی ضرورت دارد. بدین منظور، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر شاخص آزادی اقتصادی، تولید ناخالص داخلی، حجم نقدینگی و عوامل تعیین­ کننده آن­ها و نرخ سود واقعی بر عملکرد بانکی ایران، با استفاده از معادلات همزمان به روش 3SLS، طی دوره 1393-1363 می­پردازد. در این پژوهش نسبت سپرده ­های دیداری و سپرده ­های غیردیداری نزد بانک­ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی به تولید ناخالص داخلی و نسبت بدهی‌های بخش غیردولتی به مجموع بدهی ­های بخش دولتی و غیردولتی که از مهم­ترین شاخص­ های ارزیابی عملکرد بانک­ها و مرتبط با ساختار مالکیت بانک‌ها هستند و به‌عنوان شاخصی برای ارزیابی تسویه بدهی­ های دولتی و غیردولتی و کارایی سیستم بانکی در به‌کارگیری منابع بخش خصوصی در بخش تولید در نظر گرفته می ­شوند. نتایج مطالعه بیانگر، متغیرهای آزادی اقتصادی، تولید ناخالص داخلی و حجم نقدینگی رابطه مثبت و معناداری با عملکرد بانکی دارند و تأثیر متغیر نرخ سود واقعی نیز بی ­معنا است. همچنین متغیرهای نسبت صادرات نفت و گاز به تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم و آزادی مدنی تأثیر منفی و معنادار و سرمایه انسانی نیز تأثیر معناداری بر آزادی اقتصادی ندارد. متغیرهای سرمایه فیزیکی، انباشت مخارج تحقیق و توسعه و اشتغال تأثیر مثبت و معنادار و سرمایه انسانی نیز تأثیر معناداری بر تولید ناخالص داخلی ندارد. همچنین حجم نقدینگی نیز با افزایش داراییهای و بدهی­‌های بانک مرکزی به ترتیب افزایش و کاهش می ­یابد.

One of the important factors in achieving sustainable and sustainable economic growth and development is owning a robust and efficient banking system. banking system with attracting deposits and mobilization of financial resources to investing in productive affairs provides a framework for increasing of economic growth and development. Mobilization and allocating of financial resources to economic activities does through the financial market and notice of the financial market of Iran is bank-based. Therefore, the role of the Iran's banking system in investment, employment, growth and economic development because of and mobilization of resources and finance for the implementation of projects, financing of working capital of manufacturing units, providing mortgages and meeting the basic needs of the society and also avoids deepening the decline in economic activity is so important that requires expansion of the bank's performance. Introducing variables and presenting the model The present study with using of econometric techniques, 3SLS system methods and simultaneous equations examines the effect of effective factors on the performance of the banking sector in Iran during the period of 1393-1363, which with following of the studies conducted by Sufian and Zulkhibri (2013), Tchaidze and Tvalodze (2011), Shahabadi and Sammy (2011), Low et al (2010) and Arestis et al (2002), Bank Performance (FD) is the function of Economic Freedom Index (EF), liquidity volume (MS), gross domestic product (GDP) and real interest rate (RIR), and equation (1) is estimated. LFDt = β0β1*LEFtβ2*LGDPtβ3*LRIRtβ4*LMStεt (1) Also expecting:σLFDt⁄σLEFt>0, σLFDt⁄σLGDPt>0, σLFDt⁄σLRIRt>0, σLFDt⁄σLMSt>0 The Determinants of the Factors Affecting Banking Performance:Equation of Economic Freedom (EF): With following of the studies conducted by Shafiq and Zaman (2014), King et al (2010), Lundstrfm (2005) and Banaian and Luksetich (2001), the economic freedom index is the function of ratio of oil and gas exports to gross domestic product (OE), human capital (HC), inflation (IR) and civil liberties (CI), and equation (2) is estimated: LEFt = β0β1*LOEtβ2*LCItβ3*LIRtβ4*LHCtεt (2) Also expecting:σLEFt⁄σLOEt>0, σLEFt⁄σLCIt>0, σLEFt⁄σLIRt>0, σLEFt⁄σLHCt>0 Volume of Liquidity Equation (MS): With following of studies conducted by Bittencourt (2011) and Mashayekh et al (2013) the liquidity volume is the function of the ratio of currency in circulation to the sum of currency and non-currency deposits (C/D), the ratio of legal deposits of banks in the central bank to the sum of currency and non-currency deposits (LD/D), the bank's debts to the central bank (BD) public sector debt to the central bank (PSD) and the equation (3) is estimated. LMSt = β0β1*L(C/D)tβ2*L(LD/D)tβ3*LBDtβ4*LPSDtεt (3) Also expecting: σLMSt⁄σL(C/D)t>0, σLMSt⁄σL(LD/D)t>0, σLMSt⁄σLBDt>0, σLMSt⁄σLPSDt>0 Equation gross domestic product (GDP): With following of the studies conducted by Burggraeve et al (2015), Ahmad and French (2011), Takii and Tanaka (2009), Falk (2007), Shaw (1973), Goldsmith (1969) and Jung (1986), gross domestic product is the function of accumulation physical capital (PCA), accumulation research and development expenditures (R & DA), Human capital (HC) and employment (EM), and equation (4) is estimated. LGDPt = β0β1*LPCAtβ2*LR & DAtβ3*LHCtβ4*LEMtεt (4) Also expecting: σLGDPt⁄σLPCt>0, σLGDPt⁄σLLR & Dt>0, σLGDPt⁄σLHCt>0, σLGDPt⁄σLEMt>0 Conclusion and Policy Recommendations : According the econometric topics, for avoid the formation of false regression should stationary of variables are examined firstly. The results of stationary of variables with using of the fuller Dicky test show that all variables are stationary in first differences. When examining the explanatory power of the equations in the simulation model, R2CN has the same role of R2 in other estimation methods. Therefore, the higher the value of this statistic is closer to the number one, the explanatory power of the estimated equation is greater and the results are more attributable (this index is defined by the MSE (Mean-Square-Error) criterion). Also, the RMSE value, which is the square of the MSE, is closer to zero, results are more reliable. According to the results of estimated equation of bank performance can be find out, the explanatory power of the estimated equation is high, and results are attributable. Results of estimation of the banking sector performance model during the period 1963-2014 shows that, variables of economic freedom, GDP and liquidity volume have a positive and significant relationship with banking performance, and the effect of the variable of the real interest rate is also meaningless. Also the variables ratio of oil and gas exports to gross domestic product, inflation rate and civil liberties have a negative and significant impact and human capital does not have a significant effect on economic freedom. Variables of physical capital, accumulation research and development expenditures and employment have a positive and significant impact, and human capital does not have a significant effect on gross domestic product. Also the liquidity volume with increasing, assets and debt central bank is increasing and decreasing, respectively. Therefore, with considering of the positive and significant impact of the economic freedom index, the liquidity volume and GDP on banking performance can find out that these variables provide a framework for mobilization of financial resources, strengthening the sense of deposit in banks and directing small depositor's funds towards production activities, because by improving economic freedom and coordination of growth rate of liquidity with growth rate of gross domestic product provide a framework for advancing the functioning of the banking sector.

از آن جاکه بخش عمده بازار مالي ايران بانک محور است و براي دستيابي بـه رشـد و توسعه اقتصادي کشورها در جهت تجهيز منابع و تأمين مالي براي اجراي پروژه ها، تـأمين سـرمايه در گردش واحدهاي توليدي، اعطاي وام هاي رهني و رفع نيازهـاي اساسـي جمعيـت و نيـز جلـوگيري از تعميق روند کاهنده فعاليت هاي اقتصادي، سرمايه گذاري و اشتغال نياز بـه توجـه دارد، لـذا تمرکـز بـر عوامل مؤثر بر گسترش عملکرد بانک ها را ميطلبد؛ بنابراين ارتقا اين بخش از بازار مالي بايد از جمله اولويت هاي مهم و مورد توجه سياست گذاران اقتصادي در راستاي تحقق اهداف اقتصادي بـه حسـاب آيد، به همين دليل امروزه توجه به عملکرد بخش بانکي، به عنوان يکي از عوامل مهم و تأثيرگـذار بـر توسعه اقتصادي ايران اهميت ويژه اي يافته است ، به طوريکه برنامـه ريـزان و کـارگزاران هـر کشـور ميکوشند عواملي را که بسترساز گسترش عملکرد بانکي هستند را شناسايي کـرده و آن را گسـترش دهند زيرا ادامه حيات اقتصادي کشورها، رشد اقتصادي و تخصيص بهينه منـابع و تـأمين سـرمايه در گردش واحدهاي توليدي، اعطاي وام هاي رهني و رفع نيازهاي اساسـي جمعيـت وابسـته بـه ارتقـاي عملکرد بانکي است و بانک ها با شاخص هاي عملکرد بانکي از قبيـل نسـبت سـپرده هـاي ديـداري و سپرده هاي غيرديداري نزد بانک ها و مؤسسات اعتباري غيربانکي به توليد ناخالص داخلي و بدهيهاي بخش غيردولتي به مجموع بدهيهاي بخش دولتي و غيردولتي ميتوانند به ارزيابي بهره وري بانک ها که مرتبط با ساختار مالکيت آن ها ميباشد و براي ارزيابي تسويه بدهيهاي دولتي و غيردولتي، کارايي سيستم بانکي در به کارگيري امکانات بخش خصوصي در بخش توليد به کار مـيرود، ميـزان عملکـرد کارا بانک ها را مورد سنجش قرار دهند.