چکیده:
فرود مدیترانه یکی از مهمترین سیستمهای کنترلکنندۀ اقلیم ایران در فصل سرد است. در این مطالعه از دادههای روزانۀ ساعت 12 گرینویچ در محدودۀ زمانی 1980-2010 و در محدودۀ مکانی 5/12 تا 70 درجۀ شرقی و 5/12 تا 70 درجۀ شمالی با قدرت تفکیک مکانی 5/2×5/2 درجه استفاده شد. این دادهها از سایت دادههای محیطی آمریکا NCEP-NCER تهیه شد. در این مطالعه، هر سال از اکتبر تا مارس سال بعد بهعنوان فصل سرد انتخاب شد. همچنین، از حالت T روش تحلیل مؤلفههای اصلی استفاده شد. ماتریس حاصل در تحلیل مؤلفههای اصلی دارای 576 سطر، نمایندۀ نقاط و 186 ستون، نمایندۀ روزهای هر سال هستند. نتایج تحلیل مؤلفههای اصلی نشان داد هر سال بین 6 تا 9 مؤلفه را در خود جای داده است و در این مطالعه فقط مولفۀ اول انتخاب و محور فرود مشخص شد. نتایج نشان داد محور فرود مدیترانه در 30 سال دردستِ مطالعه، 9 درجه به سمت غرب حرکت کرده و این مقدار از استوا به سمت قطب افزایش داشته است. همچنین، مشخص شد تغییرات فرود مدیترانه بهعلت رخداد تغییرات طولی، عرضی و ارتفاعی در پرفشار جنب حاره است.
خلاصه ماشینی:
"تعداد سالهای تسلط چرخندگی منفی و فراز در منطقه، در دهۀ سوم 1 بار رخ داده است؛ هنگامی که محور تراف حوالی نصفالنهار 48 درجه قرار گرفته است و قسمت بیشتر منطقۀ مطالعهشده از 5/12 تا 60 درجۀ شرقی، زیر نفوذ فراز بادهای غربی قرار گرفته است؛ در دهۀ دوم 3 بار این اتفاق افتاده است.
تغییرات زمانی این الگو، روند کاهشی داشته است؛ بهطوری که در دهۀ اول 4 سال (1983- 1986- 1987- 1989) دهۀ دوم 2 سال (1996- 1999) و دهۀ سوم 1 سال (2004) اتفاق افتاده است و فرود حاصل از آن روی نصفالنهار 50 تا 60 درجۀ شرقی قرار گرفته است.
تغییرات زمانی این الگو دارای روند افزایشی بوده است و در دهۀ اول 5 سال (1981- 1982- 1984- 1985- 1988)، در دهۀ دوم 6 سال (1991- 1993- 1994- 1995- 1997- 1998) و در دهۀ سوم 8 سال (2000- 2001- 2002- 2003- 2005- 2006- 2007- 2008) اتفاق افتاده است و چون محور ناوه در این الگو روی نصفالنهار 25 تا 32 درجه قرار گرفته و تکرار آن افزایش یافته است، نمودار میانگین نیز محل محور ناوه را در حال حرکت بهسمت غرب و نصفالنهار 30 درجه نشان داده است.
این مرکز در سه دهۀ دردست مطالعه تغییراتی را از خود نشان داده است، به طوری که در دهۀ اول بین 20 درجۀ غربی تا 3 درجۀ غربی، (که معادل 17 درجه است) نوسان داشته است؛ اما در دهۀ دوم این مقدار افزایش یافته و در دهۀ سوم این افزایش شدیدتر شده است و مرکز پرفشار بین 18 درجۀ غربی تا 7 درجۀ شرقی در نوسان بوده است."