چکیده:
یکی از مناطقی که همواره در طول تاریخ از اهمیت بسزایی برای دولتها داشت، منطقه شام بود. این منطقه به دلیل موقعیت سوق الجیشی، قرار گرفتن در مسیرهای تجاری مورد توجه حکومتها قرار داشت. این منطقه شامل شهرهای مختلفی میشد که زیر نفوذ امپراتوری روم قرار داشت.شام در دوره فتوحات اسلامی طی چندین مرحله به وسیله فرماندهان مسلمان فتح شد. بنابراین تحقیق پیش رو با توجه به همین مساله و به منظور بررسی سیر تاریخی فتح منطقه شام در اوایل اسلام به رشتهی تحریر درآمده است و سعی دارد پاسخی درخور برای سوالات زیر بیابد: منطقه شام از دیدگاه مورخان اسلامی طی چند مرحله و چگونه توسط مسلمانان فتح شد؟ دلایل فتح این منطقه توسط مسلمانان چه بود؟ نتایج پژوهش حاکی از آن است که غالب شهرهای مهم و بزرگ شام با عقد صلح به تصرف مسلمانان در آمدهاند و کمتر شهری مقاومت شدیدی از خود نشان میداد، اما توابع این شهرها و مناطق کم اهمیتتر در شام مقاومت مینمودند و به همین دلیل این مناطق اکثرا با جنگ به تصرف مسلمانان در میآمدند.
خلاصه ماشینی:
"بنابراین تحقیق پیش رو با توجه به همین مسأله و به منظور بررسی سیر تاریخی فتح منطقه شام در اوایل اسلام به رشتهی تحریر درآمده است و سعی دارد پاسخی درخور برای سؤالات زیر بیابد: منطقه شام از دیدگاه مورخان اسلامی طی چند مرحله و چگونه توسط مسلمانان فتح شد؟ دلایل فتح این منطقه توسط مسلمانان چه بود؟ نتایج پژوهش حاکی از آن است که غالب شهرهای مهم و بزرگ شام با عقد صلح به تصرف مسلمانان در آمدهاند و کمتر شهری مقاومت شدیدی از خود نشان میداد، اما توابع این شهرها و مناطق کم اهمیتتر در شام مقاومت مینمودند و به همین دلیل این مناطق اکثرا با جنگ به تصرف مسلمانان در میآمدند.
در روایات مربوط به فتح دمشق یک دو گانگی مشهود به چشم می خورد؛ گونهای از روایات نشان می دهند که به سال 14ق، پس از محاصرهی شهر ابوعبیده از سویی صلح میکند ولی خالد بن ولید از سمت دیگر با جنگ وارد شهر میگردد و در نهایت با عقد صلح توسط ابوعبیده شهر گشوده میشود، ابوعبیده در قرارداد صلح ضمانت میکند که به کلیساها منازل و نفوس تعرضی نشود، قول میدهد که از مناسک دینی آنها جلوگیری نشود و کلیساها تخریب نگردند( خلیفة بن خیاط، 1415ق: 67؛ یعقوبی، بی تا: 105؛ بلاذری، 1988: 125).
اساسا مورخان روایت فتح آن به دست معاویه را پذیرفتهاند؛ پس از نبرد خونینی که بین مسلمانان و رومیان ساکن در این شهر واقع شد، مردم قیساریه به معاویه پیشنهاد صلح دادند براساس آنکه معاویه شهر را به حال خود رها کند و آنها در مقابل بیست هزار دینار پرداخت نمایند به علاوهی جزیه، معاویه شرایط صلح را پذیرفت و با دریافت مال صلح به سوی دمشق بازگشت."