چکیده:
هدف اصلی این مقاله بررسی تجارت مسلمانان و عوامل پیشرفت آن در جامعه
اسلامی در طی قرون اول تا سوم هجری میباشد. یافته های پژوهش حاضر نشان
می دهد که تجارت از ارکان مهم اقتصاد است. پژوهش دربارهی فعالیت های اقتصادی
مسلمانان به ویژه در قرون اولیهی اسلام اهمیت بسیاری دارد. گسترش اسلام در
سرزمین های دوردست تحولات اقتصادی مهمی را طی قرون اول تا سوم هجری به
دنبال آورد و سرزمینهای اسلامی را به یکی از مراکز مهم تجاری دنیای آن روز بدل
نمود. تجارت مکه مقارن ظهور اسلام از رونق بالایی برخوردار بود. در قرن اول
مسلمانان مشغول گسترش قلمرو اسلامی بودند. تجارت بیشتر در این دوره جنبه
داخلی داشت. از اوایل قرن دوم تجارت در توسعه اقتصادی جامعه ی اسلامی نقش
مهمی پیدا کرد و به تدریج در سرزمین های اسلامی رونق یافت. به طوری که از
اواسط قرن دوم جنبهی جهانی یافت. عواملی چون گسترش قلمرو اسلامی، روابط با
سرزمینهای دیگر، افزایش جمعیت و تولیدات، بازارها، اصناف، گسترش ضرب
سکه و ایجاد شرکت های تجاری به رشد اقتصادی جامعه اسلامی کمک کرد و در
شکوفایی و پیشرفت بازرگانی موثر بودند.
خلاصه ماشینی:
"این مقاله با رویکردی توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای در تلاش است به این سوال پاسخ گوید که چه عواملی موجب رشد و رونق تجارت مسلمانان از صدر اسلام تا پایان عصر اول عباسی در قلمرو اسلامی شد؟ در قرن اول هجری جامعه اسلامی از لحاظ اقتصادی به غنیمت‌های جنگی، خراج، جزیه، زکات و عشور کالاهای بازرگانی وابسته بود و به علت کشورگشایی فرصتی برای تجارت و بازرگانی وجود نداشت.
علاوه بر موارد ذکر شده عواملی چون افزایش جمعیت، گسترش شهرها، بالا رفتن سطح زندگی و رفاه موجود در آن، پیشرفت تمدن، گسترش قلمرو اسلامی، گسترش زبان عربی به عنوان زبان تجاری بین‌المللی و مبادله، همکاری بین بازرگانان، 1 ایجاد شرکت‌ها و اتحادیه‌های بازرگانی در روند رونق بازرگانی در عصر عباسیان سرعت بخشید و بازرگانی از مهم‌ترین ارکان زندگی اقتصادی جامعه اسلامی گردید(مکی، 1383: 282-284 ؛ الشیخلی، 1362: 12-15).
احداث راه‌های تجاری خشکی و دریایی که زمینه‌ی ارتباط را بین سرزمینهای اسلامی و غیر اسلامی طی قرون اول تا سوم هجری برقرار می‌کرده است و امنیت آن‌ها، انواع کالاها و محصولات نفیس و کمیاب مناطق مختلف که توسط بازرگانان مسلمان و غیرمسلمان بین سرزمینهای مختلف از طریق بازارها و اصناف که از نظر اقتصادی و اجتماعی جایگاه ویژه‌ای در تجارت داشتند داد و ستد و معامله می‌شدند که زمینه‌ی رشد و رونق بازرگانی را فراهم آوردند."
(
, 
, 
)
