چکیده:
شهــر، تنها یک سکونت گاه نیست ، بلکه مکانی است که روح اجتماع در آن دمیده شده اســت و از آن هویت می گیرد؛ در نتیجه اگر شهر را به مانند یک موجود زنده فرض کنیم ، بــرای ادامــه زندگی به سرزندگی و نشاط نیازمند است . امــروزه تامین سرزندگی شهری به مثابه آرمانی مشروع در صدر بسیاری از تصمیمات و اهداف شهری به چشم می خورد. بــه عبارتی سرزندگی به همراه شانــزده کیفیت دیگر، یعنی کیفیــت بصری ، حس زمان ، غنــای حسی ، زنگ تعلــق ، آسایش اقلیمی ، ایمنی و امنیــت ، انعطاف پذیری و... پدیده ای بــه نام «کیفیت طراحی شهری » را می آفرینــد. این پژوهش با هدف ایجاد شهری سرزنده در جامعــه اسلامی به ارائه معیارها و ملاک هایــی اجرایی در راستای رویکرد شهر پایدار می پــردازد. روش تحقیــق در این پژوهــش ، توصیفی و تحلیلی بــوده و شیوة گردآوری اطلاعات ، اسنادی و کتابخانه ای است . در این پژوهش ، نخست به مطالعه و ارائه ملاک ها و معیارهای سرزندگی در فضای شهری و همچنین شهر اسلامی پرداخته شد و در نهایت راهکارهایــی برای سرزنده سازی شهر اسلامی با توجه بــه رویکرد شهر پایدار ارائه شد. براســاس نتایج تحقیق ، از جمله ملاک ها و معیارهــای سرزندگی در فضای شهری ایجاد نظارت و امنیــت ، تقویت هویت ملی ، عدم وجود اختلاف سطح شدید در فضای شهری و... است و از طرفی ، برخی از ملاک های شهر اسلامی عبارتند از: عدالت محوری ، توسعه اقتصــادی و اجتماعی ، آزادی عقیده و برقراری امنیت . می توان نتیجه گرفت که هماهنگی بسیاری میان ملاک ها و معیارهای شهر اسلامی و سرزندگی فضای شهری وجود دارد. از جمله راهکارهای ارائه شده می توان به مواردی همچون : ١) حفظ و گسترش فضای سبز در شهرهــا، در راستای معیار امکان رویت و نفوذپذیــری بصری در سرزندگی و برتری فضــا بر تــودة ساختمان و تعامل میــان معماری و طبیعت در شهــر اسلامی ؛ ٢) اختلاط کاربری ها به ویژه مسکونی و تجاری ، در راستای معیار اختلاط کاربری ها در سرزندگی و اصــل توسعه اقتصــادی و اجتماعی و ٣) اصل انسان گرایی و حرمت نهادن به انسان ها در شهر اسلامی اشاره کرد.
خلاصه ماشینی:
سرزندگي شهر اسلامي در راستاي مديريت پايدار شهري اميررضا خاوريان گرمسير دانشجوي کارشناسي ارشد جغرافيا و برنامه ريزي شهري دانشگاه يزد مهدي عليان دانشجوي کارشناسي ارشد جغرافيا و برنامه ريزي شهري دانشگاه يزد محمدرضا رضايي استاديار و عضو هيئت علمي گروه جغرافيا دانشگاه يزد رامين چراغي دانشجوي کارشناسي ارشد جغرافيا و برنامه ريزي شهري دانشگاه تربيت مدرس چکيده شهــر، تنها يک سکونت گاه نيست ، بلکه مکاني است که روح اجتماع در آن دميده شده اســت و از آن هويت مي گيرد؛ در نتيجه اگر شهر را به مانند يک موجود زنده فرض کنيم ، بــراي ادامــۀ زندگي به سرزندگي و نشاط نيازمند است .
سرزندگي شهري ، فضاي شهري ، شهر اسلامي ، رويکرد پايداري مقدمه اسلام به عنــوان يک دين کامل الهي ، همواره فرهنگ را به ايمان و انگيزه تبديل مي کند کــه اين به معنــاي اوج کارايي ، شکوفايي و قــدرت اثرگذاري فرهنــگ به عنوان بازتاب انديشه و اسرار روح مسلمانان است .
در نتيجــه امروزه با ورود به هزارة سوم و بــا قدم نهادن به حيطۀ تکنولوژي هاي نوين ، اکثر جوامع دستخوش تغييرات بنيادين و اساسي شده اند و سرزندگي در فضاهاي شهري به عنــوان آرماني مشروح براي شهرها درآمده است و در اين مسير، شهر اسلامي به عنوان يک شهر با شاخصه هاي توسعۀ پايدار، بايد در اين حيطه قدم بردارد.
در ايران علي رغم بحث هاي مختلفي کــه در باب هويت اسلامــي و انديشۀ اسلامي مخصوصا در بعــد از انقلاب مطرح شده است ، هنوز مفهوم مديريت شهري در شهر اسلامي نياز به بحث و بررسي دقيق تري دارد.