چکیده:
در اوایل قرن پنجم هجری با تضعیف دولت حمدانیان در حلب، امیر بنیمرداس با بروز خلاء قدرت موفق به تاسیس حکومت بنیمرداس(414-472ق) در این شهر گردید. شهر حلب به لحاظ موقعیت سوقالجیشی و نظامی برای فاطمیان، بیزانس و سلجوقیان در قرن پنجم هجری جایگاه و اهمیت بسزایی داشت. یافتههای پژوهش حاکی از این است که امرای بنیمرداس با تدابیر سیاسی علیرغم حملات مکرر فاطمیان موفق شدند قدرت خود را در حلب حفظ نمایند؛ اما با ورود ترکمانان به شام، سلاطین نخستین سلجوقی با تصرف این شهر توانستند از یک سو تلاشهای بیزانس برای نفوذ در منطقه شمال شام را خنثی کرده و از سوی دیگر فاطمیان را تحت فشار قرار دهند. با این اقدامات سلاجقه در حلب، دولت بنیمرداس بیش از پیش رو به افول نهاد و سرانجام توسط سلجوقیان منقرض گردید. این پژوهش با روش کتابخانهای و با استناد به منابع اصلی درصدد است به مناسبات سیاسی و برخوردهای این دولت با فاطمیان و سلجوقیان بپردازد.
خلاصه ماشینی:
مناسبات سیاسی حکومت شیعی بنیمرداس با فاطمیان و سلجوقیان 1 سید ابوالقاسم فروزانی 2 حسین پوراحمدی 3 لیدا مودت 4 چکیده در اوایل قرن پنجم هجری با تضعیف دولت حمدانیان در حلب، امیر بنیمرداس با بروز خلاء قدرت موفق به تاسیس حکومت بنیمرداس(414-472ق) در این شهر گردید.
یافتههای پژوهش حاکی از این است که امرای بنیمرداس با تدابیر سیاسی علیرغم حملات مکرر فاطمیان موفق شدند قدرت خود را در حلب حفظ نمایند؛ اما با ورود ترکمانان به شام، سلاطین نخستین سلجوقی با تصرف این شهر توانستند از یک سو تلاشهای بیزانس برای نفوذ در منطقه شمال شام را خنثی کرده و از سوی دیگر فاطمیان را تحت فشار قرار دهند.
لذا در این مقاله تلاش میشود به نقش و جایگاه حکومت بنیمرداس در منطقه شام در قرن پنجم هجری به ویژه مناسبات سیاسی با حکومتهای فاطمیان و سلجوقیان پرداخته شود.
صالحبنمرداس در سالهای 402ق و 406ق به سوی حلب یورش برده (ابناثیر، 1399ق: 7/ 577) تا اینکه سرانجام در سال 414ق موفق گردید با استفاده از نارضایتی مردم حلب از ابنثعبان، آخرین حاکم دست نشانده فاطمی در این شهر، سلسله بنیمرداس را در حلب پایهگذاری کند.
(ابن اثیر،1399ق: 5/ 517-518) پس از مرگ سیفالدولهحمدانی (م356ق)، از یک سو ضعف حکومت حمدانی و از سویدیگر همان طور که ذکر گردید، سیاست توسعهطلبی العزیز، خلیفه فاطمی (365-386ق) به نفوذ و گسترش قدرت فاطمیان در منطقه شام کمک کرد.
دوره حکومت بنیمرداس بر حلب (433-449ق) العزیز در سال 365ق جوهرسیسیلی را برای تصرف دمشق به سوی شام روانه کرد.