چکیده:
مبحث اشتغال و به طور کلی نوع فعالیت نیروی انسانی در بخشهای مختلف از موضوعات مهم جغرافیای اقتصادی میباشد. در اقتصاد ایران اشتغال از دغدغههای اصلی سیاستگذاران اقتصادی است و همچنین بخشهای اقتصادی از ارکان توسعه هر منطقه محسوب میشود. لازمهی تدوین یک برنامه مناسب برای اشتغالزایی و توسعه پایدار منطقه، شناخت دقیق از استعدادها و توانهای بالقوه بخشها و چگونگی ترکیب آن در مناطق میباشد، تا بر اساس این شناخت برنامهریزی و اشتغالزایی متوازن و متعادلی در هریک از بخشها و مناطق ایجاد شود. این تحقیق بصورت توصیفی و تحلیلی به مطالعه وضعیت اشتغال بخشها و گروههای عمده فعالیتهای اقتصادی در مراکز شهرستانهای استان اردبیل طی سال های 90-1385 پرداخته است. مدلهای مورد استفاده در این تحقیق، مدل تغییر سهم با هدف تعیین ضریب رشد و پیش بینی وضعیت اشتغال بخشهای اقتصادی هر یک از شهرستانها، مدل ضریب مکانی برای تعیین وضعیت هر یک از بخشهای اقتصادی از نظر صادرات و واردات و همچنین محاسبه نرخ بیکاری میباشد. نتایج حاصله نشان دهنده وجود عدم تعادل بین بخشهای سه گانه اقتصادی میباشد. بطوریکه بخش خدمات در استان بصورت فزاینده رشد نموده و بر بخشهای دیگر مسلط شده است. نرخ بیکاری در استان در سال 1385 (84/12) درصد و در سال1390 به (92/16) درصد افزایش یافته است. نرخ رشد در کل اقتصاد مرجع (اردبیل) برابر 09/0 می باشد. در بین بخشهای اقتصادی استان طی سال های90-1385 بخش کشاورزی مثبت و دارای صعود بوده است. همچنین در طی سال های 90-1385 در استان بخش کشاورزی صادرکننده کالا، و جزء فعالیتهای پایهای و بخش خدمات و صنعت واردکننده کالا و جزء فعالیت غیرپایهای محسوب میشوند.
خلاصه ماشینی:
مدل های مورد استفاده در این تحقیق ، مدل تغییـر سـهم بـا هـدف تعیین ضریب رشد و پیش بینی وضعیت اشتغال بخش های اقتصادی هر یک از شهرستان ها، مدل ضریب مکانی برای تعیـین وضـعیت هـر یک از بخش های اقتصادی از نظر صادرات و واردات و همچنین محاسبه نرخ بیکاری میباشد.
بر اساس مدل تغییر سهم وضعیت اشتغال بخش های سه گانه اقتصادی در هریک از شهرستان های اسـتان اردبیـل در سال ١٣٩٥ به چه صورت می باشد؟ مبانی نظری و پیشینه تحقیق : توسعه اقتصادی در هر سرزمین وابسته به کارایی، تلفیق و ترکیب بهینه بخش های اقتصاد (کشاورزی، صنعت و خـدمات ) می باشد.
داده های مورد نیاز شامل شاخص اشتغال در بخش های سه گانه اقتصاد (کشاورزی، صنعت و خدمات ) و نرخ بیکاری در استان و شهرستان ها بوده که از نتـایج سرشـماریهـای عمـومی نفـوس و مسـکن سـالهای ١٣٨٥ و١٣٩٠ مرکز آمار ایران استخراج گردیده است .
جدول ٥- پیش بینی اشتغال و میزان تغییرات آن در سال ١٣٩٥ با توجه به ضریب تغییر سهم (رجوع شود به تصویر صفحه) منبع : (محاسبات آماری نگارندگان ) یافته های مدل ضریب مکانی : نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب مکانی نشان میدهد که در سال ١٣٨٥ در بخش کشـاورزی، شهرسـتان هـای بیلـه - سوار، پارس آباد، خلخال ، کوثر، مشگین شهر، نمین و نیر صادرکننده و شهرهای اردبیل و گرمی وارد کننده نیروی کار بوده انـد.