چکیده:
پلیس ویژه اطفال و نوجوانان به عنوان یکی از نهادهای اختصاصی نظام دادرسی اطفال؛ در ایران برای اولین
بار در لایحه رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان مصوب ١٣٨٣ پیش بینی و پس از آن به صورت ضمنی
در قانون برنامه پنجم توسعه مورد تاکید قرار گرفت. ولی به دلیل عدم تصویب لایحه و همچنین اجرایی
نشدن قانون برنامه توسعه؛ مقنن در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ١٣٩٢ در ماده ٣١ ایجاد پلیس
مخصوص اطفال و نوجوانان را پیش بینی و سازمان پلیس را مکلف به تشکیل آن نمود. پیش بینی ساز و
کارهای پیشگیرانه در رابطه با پلیس اطفال و نوجوانان محدود به اطفال بزهکار نبوده بلکه باید بر پیشگیری
از بزه دیدگی اطفال و نوجوانان نیز تمرکز داشته با شد. برای نیل به این هدف لازم است پلیس ضمن
نظارت فعال بر مرتکبان جرایم علیه کودک و نوجوان میزان عمل به تعهدات مرتکب در رابطه به طفل و یا
نوجوانان بزه دیده را بررسی نمایند. همچنین کشف و شناسایی کودکان بی سرپرست و همچنین کودکان
فاقد اوراق هویتی مشخص؛ یکی دیگر از ساز وکارهای پیشگیری از بزه دیدگی اطفال و نوجوانان
محسوب میشود. همراهی با کودکان بزه دیده در فرآیند رسیدگی قضایی به منظور جلوگیری از بزه
دیدگی ثانوی، ارائه توضیحات و همچنین راهنمایی طفل بزه دیده در فرایند رسیدگی و خارج نمودن طفل
و نوجوان از محیط های آسیب زا از دیگر مواردی است که میتواند به عنوان روشهای پیشگیری پلیسی
از بزهدیدگی اطفال و نوجوانان محسوب شود؛ بزرگترین راه پیشگیری ایجاد بستر روان شناسی – تربیتی
در کشور برای رشد و تحول مطلوب کودکان و نوجوانان است؛ آموزش و پرورش باید به یاری پلیس
بیاید. زیرا وقتی خسارتی در نظام آموزش و پرورش ما متوجه کودک و نوجوان می شود، پلیس باید
جوابگو بشد و این در وهله اول ظلم به کودکان و بعد ظلم مضاعف به پلیس است.
خلاصه ماشینی:
"همراهی با کودکان بزه دیده در فرآیند رسیدگی قضایی به منظور جلوگیری از بزه دیدگی ثانوی، ارائه توضیحات و همچنین راهنمایی طفل بزه دیده در فرایند رسیدگی و خارج نمودن طفل و نوجوان از محیط های آسیب زا از دیگر مواردی است که میتواند به عنوان روش های پیشگیری پلیسی از بزهدیدگی اطفال و نوجوانان محسوب شود؛ بزرگترین راه پیشگیری ایجاد بستر روان شناسی – تربیتی در کشور برای رشد و تحول مطلوب کودکان و نوجوانان است ؛ آموزش و پرورش باید به یاری پلیس بیاید.
هرچند می توان بسته به وظایف پیش بینی شده برای پلیس اطفال و نوجوانان ، تعریف موسع و یا مضیقی از پلیس ویژه دست داد؛ در مجموع به نظر میرسد می توان پلیس ویژه اطفال و نوجوانان را بدین صورت تعریف نمود: یکی از واجدهای تخصصی پلیس که پس از طی آموزش های لازم به منظور پیشگیری از جرایم اطفال و نوجوانان در وهله اول و تسهیل روند پاسخ دهد به جرایم ارتکابی در مرحله بعدی با هدف حمایت از کودکان و نوجوانان بزهکار و بزه دیده در مرحله ی قبل و پس از وقوع جرم اقدامات لازم را طبق قانون به عمل می آورد.
به علاوه باید توجه داشت که برنامه های مرتبط با اطفال و نوجوانان چه در قالب پیش بینی ضمانت اجراهای خاص و یا برنامه های پیشگیری لازم است مبتنی بر رویکرد حمایتی و به دور از برخوردهای پلیسی و محدود کننده بوده ، رعایت حداکثر منفعت طفل و یا نوجوان را مدنظر داشته باشد وانگهی میتوان به سان آنچه در نظام حقوقی بزهکار و همچنین توانایی درک او نسبت به جرم ارتکابی ضمانت اجراهای متناسبی را با هدف اصلح و بازپروری و جلوگیری از تکرار جرم پیش بینی و اجرا نمود."