چکیده:
سیره و زندگی پیامبراکرم, در تمام ابعاد برای جامعه بشریت، الگو و درس است. یکی از ابعاد آن، جلوههای عقلانیت است.
این نوشتار- که در دو فصل تنظیم شده- به جلوههای عقلانی در سیاست خارجی و زندگی اجتماعی رسول مکرم اسلام , پرداخته است. شیوه دعوت به دین اسلام، پیمانهای عقبه اول و دوم، پیمان اخوت، پیمانهای همزیستی مسالمتآمیز و وفای به عهد و پیمان، از جمله جلوههای عقلانی در سیاست خارجی آن بزرگوار است. تکریم انسان و بزرگان اقوام، مشورت، اعتدال و میانهروی از جلوههای عقلانی در زندگی اجتماعی آن حضرت میباشد که مورد بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"سیره سیاسی، اجتماعی و فردی حضرت پیامبر,بر ضرورت به کارگیری عقل در تصمیم گیریها تأکید دارد و طی مدت اقامت در مکه و مدینه، اقدام های عقلانی وی در منابع تاریخی کاملا مشهود است؛ در ایام حضور در مکه، با اقدام عقلانی دستور هجرت مسلمانان به حبشه، آنان را از آزار و شکنجه قریش دور کرد.
مفاد این پیمان، تعهد سران سه قبیله بر امور زیر بود: أ) هیچگاه به ضرر پیامبر, و مسلمانان اقدامی نکنند؛ ب) به وسیلة دست و زبان، و از راه کلام و شعر، آزار و اذیتی به مسلمانان نرسانند؛ ج) اسلحه، مرکب و سایر تجهیزات در اختیار دشمنان پیامبر, و مسلمانان قرار ندهند؛ د) یهودیان در انجام تمام مراسم مذهبی خود آزاد باشند؛ هـ) در مواقع خطر، یهودیان هم باید از مدینه دفاع کنند و در قراردادهای احتمالی صلح نیز با پیامبر,مشورت کنند؛ ولی داور نهایی، پیامبر,خواهد بود؛ و) اگر یهود بر خلاف این عهدنامه عملکنند، پیامبر,در ریختن خون آنها، مصادره اموالشان و اسیرکردن زنان و فرزندانشان حق خواهد داشت.
حلیس وقتی که شتران نشانهدار را دید و مشاهده کرد که به علت توقف زیاد کرکهای خود را خوردهاند، قبل از ملاقات با رسول خدا به نزد قریش بازگشت و مشاهدات خود را گزارش داد و تأکید نمود که محمد به هیچ وجه برای جنگ به مکه نیامده است.
از مهم ترین جلوههای عقلانیت در زندگی پیامبر بزرگوار اسلام,، تکریم انسان میباشد که بررسی سیره رسول گرامی در این زمینه، در حقیقت بررسی همه دیدگاههای اسلام درباره کرامت و منزلت انسان است؛ زیرا گفتار و رفتار او مصداق عملی احکام و اخلاق اسلامی است."