چکیده:
با توجه به وسعت جغرافیایی ایران، بررسی و مطالعه ی مناطق عملیاتی و یا هر کدام از
استان های ایران، واقعیت های متفاوتی را از کاربرد و تاثیر ویژگی های جغرافیایی (عوامل
طبیعی و انسانی) بر تهدیدات نظامی و امنیتی آشکار می سازد. بررسی و مطالعه ی ویژگی های
جغرافیایی استان کردستان با توجه به ایجاد بحران ها و تهدیدات نظامی در دوران دفاع مقدس
و با توجه به نوع و ماهیت تهدیدات آینده (داخلی و خارجی) ؛ اجتناب ناپذیر است و اهمیت
مضاعفی دارد. از طرفی نیز، این استان به ویژه محور شیلر، به لحاظ دسترسی به عمق سرزمین
ایران، در سناریوی تهدیدات نظامی، یکی از مناطق مهم و استراتژیک محسوب می شود. از
ای نرو در این مقاله، با استفاده از تجربیات دوران دفاع مقدس، مشاهدات میدانی مکرر در سال
های اخیر، منابع کتابخانه ای و با در نظرگرفتن جنگ ها و تهدیدات نظامی آینده، جغرافیای
نظامی استان کردستان با تاکید بر محور شیلر در سطوح استراتژیک و عملیات، بررسی
اجمالی شده است. این بررسی اجمالی،گویای این واقعیت است که ویژگی های جغرافیایی
دره ی شیلر، نقاط ضعف و قوت مختلفی را در برابر تهدیدات نظامی آینده نمایان می سازد
که البته با بررسی عمیق تر این ویژگی ها و نیز بررسی عمیق تر ویژگی های جغرافیایی مناطق
پیرامونی دره ی شیلر، می توان با استفاده از نقاط قوت موجود، تهدیدات نظامی آینده را با
ناکامی روبه رو ساخت.
خلاصه ماشینی:
از این رو در این مقاله ، با استفاده از تجربیات دوران دفاع مقدس ، مشاهدات میدانی مکرر در سال های اخیر، منابع کتابخانه ای و با در نظرگرفتن جنگ ها و تهدیدات نظامی آینده ، جغرافیای نظامی استان کردستان با تاکید بر محور شیلر در سطوح استراتژیک و عملیات ، بررسی اجمالی شده است .
از این رو در این مقاله ، استان کردستان ، به ویژه محور استراتژیک شیلرکه به لحاظ دسترسی به عمق سرزمین ایران در سناریوهای تهدید نظامی دشمن فرضی ، یکی از مناطق مهم محسوب می شود؛ از منظر جغرافیای نظامی در سطوح استراتژیک و عملیات ، مورد بررسی و مطالعه ی اجمالی قرارگرفته است .
علاوه بر این ، استان کردستان به لحاظ دارا بودن مرز طولانی با کشور عراق (حدود ٣٠٠ کیلومتر) و موقعیت شهر سنندج ، مرکز استان کردستان که در مسیر محور شمال به سوی آذربایجان واقع شده است ؛ همچنین پیشرفتگی دره ی شیلر به طرف عمق استان کردستان و از آنجا به طرف فلات مرکزی ایران ، اهمیت فراوانی دارد(صالحی ، ١٣٨٥: ٦٥).
به طورکلی رودخانه های استان ، دره های عمیقی را به ویژه در نیمه ی غربی تشکیل داده است و با توجه به حجم نسبتا بالای ریزش های جوی ، بعضی از این رودخانه ها در فصل بارش ، دچار طغیان می شوند؛ به گونه ای که بر روی عملیات نظامی تأثیرگذار هستند و آن را به مسیرها و محورهای خاصی محدود می نمایند و یا قادرند، مسیر را مسدود نمایند؛ در چنین مواقعی ، عبور از رودخانه باید حتما با تجهیزات خاص مهندسی رزمی صورت پذیرد(مشاهدات میدانی نگارنده :١٣٩٠).