چکیده:
دورهی قاجار یکی از مهم ترین مقاطع هنری ایران محسوب میگردد، چراکه تأثیر پذیری از هنر غرب به ویژه در نقّاشی به صورت محسوسی بروز یافت. با وجود اینکه هنر نقّاشی در دورهی قاجار تا حد زیادی بر اساس بنیادهای هنری عصر صفوی استوار شده بود، در برابر وجوه متنوع هنر غرب که تا حد بسیار زیادی به صورت ظاهری دریافت میگردید، تحت تاثیر قرار گرفت. در این بین تلاش همزمان و درعین حال متناقض برای تقلید از سنتهای درباری و متعاقبا دستاوردهای غربی آغاز شد که نتیجه آن نه تنها بازگشت صحیح و مستقل به روش های سنتی نبود، بلکه هنرمندان و حامیان آنان نیز در فراگیری صحیح و کامل دستاوردهای غربی نیز چندان موفقیتی به دست نیاوردند و صرفا نمود بصریِ آن به صورت التقاطی سطحی در آثار هنری و ثمرهی آن کاهش تدریجیِ اسلوب ایرانی و گرته برداری از آثار نقاشّان رنسانس از سوی هنرمندان ایرانی و ایجاد سبکهایی تلفیقی به ویژه در عصر ناصری بود. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی و تکیه بر تحقیقات جدید به بررسی روند نفوذ سبکهای غربی در نقّاشی ایران از ابتدای دوره قاجار (1210ق/ 1795م.) تا پایان عصر حکومت ناصرالدینشاه (1313ق/ 1895م.) و متعاقبا رویکرد پادشاهان قاجار و نقّاشان درباری پرداخته و آن را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
"اما باید دانست عواملی چند در این دوره موجب نفوذ سبک های غربی در هنر ایرانی بود که به احتمال فراوان یکی از مهم ترین آن ها در کنار عواملی چون علاقه ذاتی پادشاهان صفوی به این هنر، ورود دسته های مبلغین مذهبی و بازرگانان ، هدایای پادشاهان کشورهای غربی، ارتباط با عثمانی و هند و ایجاد شهر جلفا در اصفهان ؛ حضور نقاشان اروپایی در دربار صفوی و متقابلا تأثیرات آنان بر سبک هنرمندان این دوره بود ( ,Titely ١٣٥ :١٩٨٣؛ فیگوئرا، ١٣٦٣: ٢٦٣؛ محمد حسن ، ١٣٦٤: ١٥٤-١٥٣؛ گری، ٢٥٣٥: ١٧٦؛ عالی افندی، ١٣٦٩: ١٠٨؛ میناسیان ، ١٣٥٦: ٣٠؛ کریم زاده تبریزی ، ١٣٧٦: ١٦٨/١).
با این حال اینگونه به نظر می رسد که رضا عباسی از جمله نخستین افراد در خلق آثاری متفاوت از سبک و سیاق نگارگری کهن ایرانی در این دوره بود، چنانکه «آلیس تایلور» رضا عباسی را استاد تصاویر بر روی تک برگ دانسته و او را شخصیت اصلی در توسعه نوع جدید نقاشی در دربار شاه عباس اول معرفی مینماید (١٠ :١٩٩٥ ,Tailor) و نیز «ارنست کونل » درباره ی سبک وی بیان می دارد گرچه از حرکت قلم رضا عباسی مشخص است که او ایرانی است ، ولی در انتخاب موضوعات و نحوه ی پرداخت آن ها، با خطوط سریع ، کارهایش شباهت بسیار به آثار استادان هلندی قرن هفدهم میلادی دارد و به این ترتیب ، اصولا تماس با هنر اروپایی که شاه عباس به آن علاقه ی خاصی داشت ، بر روی تکامل نقاشی بی تأثیر نماند (کونل ، ١٣٣٥: ٩٠)."