چکیده:
تشکیل حکومت سلاطین دهلی در سال 602 هجری قمری در هندوستان و به مرکزیت دهلی که همزمان
با وقوع حادثه مهم حمله مغولان به سرزمین های اسلامی بوده است، بخشی از تاریخ اسلام را شامل
میشود که دوره ای سیصد ساله را در بر می گیرد. در این دوره سیصد ساله دستاوردهای تاریخ نگاری
و علمی بسیاری به دست آمده است که بخش زیادی از آن به وسیله ایرانیان ایجاد شده و قسمتی از
تمدن اسلامی هندوستان را شکل داده است. عوامل موثر بر مهاجرت ایرانیان به هند در دوره سلاطین
دهلی یکی از بخش های این سیر پدیدایی تمدن اسلامی هندوستان در دوره سلاطین دهلی را شکل
می دهد. در این مقاله برآنیم تا بر اساس نظریه اورت اس لی که چهار عامل را در پدیدایی و یا شکست
مهاجرت موثر و دخیل می داند، مورد بررسی قرار دهیم.
خلاصه ماشینی:
مهاجرت مردم سرزمین های غربی اسلام و به خصوص ایرانیها در این دوره به هندوستان تا آن اندازه زیاد بوده است که به منظور رسیدگی به امور مهاجران منصب حاجب الغربایی در دربار سلاطین دهلی ایجاد شده بود.
(ابن بطوطه ، ١٣٧٦: ٨٣/٢) این شهرت باعث مهاجرت نخبگان جامعه اسلامی به هند میشده است ؛ میزان این مهاجرت ها که گویا بخش زیادی از آن نیز موقت بوده است در دوره محمد بن تغلق و به علت حمایت های بی دریغ وی (رازی، بی تا: ٤٠٩/١؛ سیرهندی، ١٣٨٢: ١٠٨/٣) و به رغم قوانین سخت تر در مورد مهاجرت افزایش چشمگیری داشته است ؛ چرا که در این دوره حکومت تنها به کسانی اجازه ورود به هندوستان را میدهد که خواهان اقامت دائم در این سرزمین باشند.
در طول دوره حکومت سلطنت دهلی باعث مهاجرت برخی از مردم سرزمین های دیگر اسلامی به این منطقه از دنیای اسلام شده است .
(ابن بطوطه ، ١٣٧٦: ١٤٨/٢) بنابراین برای آن دسته از مهاجرین که قصد ماندن همیشگی در هندوستان را نداشته اند و به سرزمین مادری خود دلبستگی داشته اند، این قانون مانع بوده و آن ها را از ورود به قلمروی سلاطین دهلی بازمی داشته است .
(ابن بطوطه ، ١٣٧٦: ٨٨/٢) نتیجه گیری بر اساس نظریه الیوت باید گفت علت اصلی مهاجرت ایرانیان به هندوستان برخاسته از شرایط ناامید کننده ایران که در نتیجه حملات مغول بوده است و پیامدهای ناشی از آن بوده است ، هر چند عواملی مؤثر دیگر مانند اختلافات سیاسی امرای یک منطقه با حکام نیز گاه در تاریخ این دوره قابل مشاهده است ..