چکیده:
جورجو آگامبن فیلسوف معاصر ایتالیایی، بنابر گفته خودش در پی تکمیل پروژه «فلسفه آینده» والتر بنیامین از مسیر نوعی اندیشه دیرینه شناختی است. آگامبن معتقد است که کانت پیش از فوکو به «دیرینهشناسی فلسفی» راه برده اما آن را به انجام نرسانده است. خود او نیز در همین مسیر گام برداشته است، اما به دلیل تاثیراتی که از فلسفه هایدگر پذیرفته به شیوهای طی طریق میکند که از امثال فوکو فاصله گرفته و راه به برخوردی با کلمات و نفس زبان میبرد که آن را «دیرینه شناسی مفاهیم» مینامیم. دیرینهشناسی مفاهیم کاربرد دیرینهشناسی فلسفی در نسبت با زبان و جایگاهی است که کلمات در مواجهه آدمی به مثابه موجودی گشوده به هستی با هستی دارند. مفهوم، آبستن فهمی خاص و زمانمند و آبستن «آرخهای» است که تنها با دیرینهشناسی میتوان بدان راه یافت. لیکن از نگاه ما فهم درست روششناسی فلسفی آگامبن نیازمند درکی روشن از مفهومی بسیار اساسی در کل فلسفه او است که آن را وامدار ارسطو است: «توانش». توانش گشاینده راهی به آرخه امور است. لذا دیرینهشناسی در بنیاد خود بر توانش استوار است. این مفهوم برای آگامبن امکان مواجههای متفاوت با مسائل دیرین و امروزین فلسفه و انسان را به طور کلی فراهم میسازد؛ و در قلب این مسائل نیز مسئله هایدگری هستی و زبان قرار دارد.
خلاصه ماشینی:
توانش به مثابه روش؛ تأملي در باب روش شناسي فلسفي جورجو آگامبن عباس جمالي حميدرضا محبوبي آراني تاريخ دريافت : ١٣٩٤/٦/٥ تاريخ پذيرش :١٣٩٤/٩/١٠ چکيده جورجو آگامبن فيلسوف معاصر ايتاليايي، بنابر گفته خودش در پـي تکميـل پـروژه «فلسـفه آينـده» والتـر بنيامين از مسير نوعي انديشه ديرينه شناختيِ است .
خود او نيز در همين مسير گام برداشـته است ، اما به دليل تأثيراتي که از فلسفه هايدگر پذيرفته به شيوهاي طي طريق ميکند کـه از امثـال فوکـو فاصله گرفته و راه به برخوردي با کلمات و نفس زبان ميبرد که آن را «ديرينه شناسـي مفـاهيم » مـي- ناميم .
اکنون ميتوانيم بـه طورکلي مهمترين تفاوتهاي ديدگاه ديرينه شناختي آگامبن و فوکو را چنين بر شماريم : ١) نفي اهميت خاستگاه در فوکو وتأکيد بر آن در آگامبن ٢) تأکيد بر گفتمان در فوکو وتأکيد بر زبان در آگامبن ٣) نفي سوژه در فوکو وتأکيد بر انسان در آگامبن ٤) تقليل مفاهيم به عناصري کارکردي در گفتمان در فوکـو و بازيـابي مفـاهيم بـه مثابـه امکاناتي زباني در آگامبن و ٥) نفي تاريخ در فوکو و بازتعريف تاريخ در ساحت زمان - زبان در آگامبن خاستگاه در اينجا معنايي هايدگري دارد؛ خاستگاه آن مکان-زماني است که در آن هسـتي با- انسان/دازاين به ظهور ميرسد (البته آگامبن منتقد مفهوم دازاين هم هست وآن را در بند منفيت متافيزيکي ميداند، از همين روي براي تأکيد بر همراهياش با هايدگر کلمه دازاين ١ را در کنار انسان ٢ قرار ميدهيم ).
(
, 
, 
)
