چکیده:
هدف این مقاله بررسیتاثیرآزادسازیتجاری بر رشد اقتصادی 14 کشور خاورمیانهدر بازه زمانی 2012ـ1990 با استفاده از مدلهای پانل پویا (GMM)، حداقل مربعات معمولی کاملا اصلاحشده (FMOLS) و حداقل مربعات معمولی پویا (DOLS) است. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که بین آزادسازی تجاری و رشد اقتصادی رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد، به گونهای که آزادسازی تجاری، تاثیر مثبتی بر رشد اقتصادی این کشورها داشته است و محدودیتهای تجاری، رشد اقتصادی آنها را کند مینماید. همچنین، طبق نتایج بدست آمده سرمایه، جمعیت فعال و سرمایه انسانی تاثیر مثبت و معنیداری بر رشد اقتصادی کشورها (متغیر وابسته) دارد. به عبارتی نقش آموزش در ارتقای بهرهوری نیروی انسانی و تاثیر آن بر رشد اقتصادی بر اساس نتایج تحقیق غیر قابل انکار است. نتایج برآورد FMOLS وDOLSنیزموید نتایج GMM بودهاند وتنها تفاوت مابین نتایج ناشی از شدت اثرگذاری متغیرهای توضیحی بر متغیر وابسته بوده است. از اینرو با توجه به نتایج تحقیق به سیاستگذاران توصیه میگردد زمینههای لازم را برای گسترش همکاریهای اقتصادی فراهم نموده و همچنین با بهبود فرایندها و تسهیل قوانین مربوط به صادرات و واردات (سیاستهای بازرگانی)، امکان توسعه سطح مبادلات تجاری را فراهم آورند.