چکیده:
سیاست توسعه درون زای شهری، از سیاست های سه گانه توسعه شهری است که می تواند پاسخگوی بسیاری از نیازهای مردم، ازجمله اسکان سرریز جمعیت شهری و ارتقای سرانه های خدمات شهری باشد و مادامی که در شهر ظرفیت لازم وجود دارد، استفاده از سایر سیاست های توسعه شهری، تحمیل هزینه های اضافه بر محیط است. شهر مراغه باوجود ظرفیت های توسعه درونی، بدون توجه به موانع فیزیکی به رشد پراکنده وار خود ادامه می دهد که موجب اتلاف هزینه ها و ناپایداری محیطی شده است که هدایت آگاهانه و ساماندهی اساسی را می طلبد. ازاین رو پژوهش حاضر درصد است تا ضمن شناخت موانع توسعه فیزیکی شهر مراغه به منظور مقابله با گسترش پراکنده وار شهر و احیاء بافت فرسوده و قدیمی مرکز شهر در جهت ایجاد توسعه پایدار شهری، لزوم برنامه ریزی توسعه درونی شهر مراغه را بیان می کند. روش این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی باهدف کاربردی است. جهت ارزیابی شاخص ها برای تعیین پهنه های مناسب توسعه شهری، از مدل ANP در رویکرد تلفیقی با GIS استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد: شاخص های موثر در توسعه درونی شهر مراغه؛ شاخص متوسط تراکم ساختمانی85 درصد، متوسط سطح اشغال کل شهر 61 درصد، باغات و فضای سبز از بین رفته در فاصله سال های 1373 تا 1385 در طول 13 سال، 1859273مترمربع معادل 92/185هکتار، توزیع سازگاری کاربری ها کاملا سازگار 25/89 درصد، 1/57درصد بناهای مسکونی دارای قدمت زیاد و مقاومت کمتراند، و 1/56 درصد ساختمان های مسکونی از کیفیت پایین برخوردارند، سرانه کلی معابر برابر 88/27 مترمربع می باشد اگرچه سرانه کلی معبر در حد بالایی است ولی تناسب لازم بین عملکردهای مختلف وجود ندارد. بافت قدیمی و تاریخی شهر مراغه دارای بافت سنتی با تسلط کاربری مسکونی و کوچه های باریک و پرپیچ وخم می باشد. نتیجه به دست آمده حاکی از آن است که شهر مراغه شرایط و ظرفیت های لازم برای توسعه درون زای، جهت نوسازی بافت فرسوده و ایجاد ساختمان های با تراکم بالا و کاربری مختلط مسکونی - خدماتی و دسترسی بهتر را دارا است.
Indigenous urban development policies ، three policies on urban development that can meet the needs of many people، including population and housing overflow Capitation improve municipal services and as long as there is capacity in the use of other urban development policies ، the imposition of additional costs environment. Despite Maragheh City internal development capacities، regardless of physical barriers to growth continues to spread like that is a waste of money and creates an unstable environment. Which requires informed guidance and basic organization. Therefore، the present study is a percentage of up to Understanding the Barriers to Physical Development of Maragheh City in coping with the Dispersion of the City the city and the revitalization of the old and old city center to create sustainable urban development، Necessitates the planning of the internal development of Maragheh city. The method of this research is descriptive-analytical with a purposeful purpose. To evaluate the indicators for determining the appropriate areas of urban development، The ANP model is used in a GIS-integrated approach.The results show that : Factors affecting the development of the inner city of Maragheh، the average of 85 Percent، building density، The average occupancy level of 61 percent، gardens and green space destroyed during the 13 years between 1995 to 2015، 1،859،273 square meters، equivalent to 185.92 hectares، Distribution of 25/89 percent compatibility of applications fully compatible، 57.1 of residential buildings with a lot of resistance dating Less، and 56.1 of residential buildings are of poor quality، However، the overall per capita is equal to 27.88 square meters of roads per lane at a high level، but the proportion required between the various functions there. Old and historical city of Maragheh traditional context dominated by residential users and the streets are narrow and winding stairs. The results obtained suggest that the city of Maragheh conditions and capacity for endogenous development، the renovation of old buildings and the creation of high-density، mixed use and residential - have better access to services.
خلاصه ماشینی:
احدنژاد (1392) در پژوهش خود با استفاده از تغییرات دو شاخص تراکم و کاربری اراضی به بررسی روند توسعه درونی در بخشی از بافت فرسوده شمالی مرکز شهر زنجان پرداخته است و به این نتیجه رسیده است که در این قسمت از شهر شاخصهای توسعه درونی، سازگاریهای لازم را دارا است ولی به دلیل مشکلات موجود توسعه درونی روندی تدریجی و آهسته دارد.
سلیمانی و همکاران (1394) در پژوهشی ظرفیتهای توسعه درونی شهر سقز را با استفاده از روشهای ضریب موران، مدل هلدرن و آنتروپیشانون مورد تحلیل قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که شهر سقز دارای ظرفیتهای قابلتوجهی برای توسعه از درون است بهطوریکه اراضی قهوهای مساحتی حدود 545 هکتار و بافتهای فرسوده (مرکزی، میانی و حاشیهای) حدود 274 هکتار از محدوده شهر را به خود اختصاص دادهاند.
با توجه به این کمبود، پژوهش حاضر با شش شاخص مؤثر در توسعه درونی شهر شامل شاخص بهرهوری زمین، تخریب باغها و زمینهای کشاورزی، سازگاری کاربریها، قدمت و کیفیت بنا و شاخص نفوذپذیری، لزوم برنامهریزی توسعه درونی شهر مراغه را با استفاده مدل تحلیل شبکه ANP مورد ارزیابی قرار داده است.
پاسخ به سؤال دوم پژوهش با بررسی شاخصهای مؤثر در توسعه درونی شهر مراغه به ترتیب نشان میدهد که؛ شاخص اول: متوسط تراکم ساختمانی 85 درصد و متوسط سطح اشغال کل شهر 61 درصد است زمینه برنامهریزی جهت افزایش تراکم جمعیت در بافت مرکزی فراهم است.
شهر مراغه در بافت قدیمی و تاریخی خود دارای بافت سنتی با تسلط کاربری مسکونی به کاربری غیرمسکونی، کوچههای باریک و پرپیچوخم میباشد که زمینه را برای برنامهریزی توسعه درونی جهت روانتر شدن ترافیک و پویایی بخش مرکزی شهر مهیا کرده است.