الگویابی تخصیص پایدار کاربری زمین در نواحی روستایی شرق گیلان مقاله

نویسنده: طالشی، مصطفی ؛ رحیمی پور شیخانی نژاد، محمدعلی ؛

اقتصاد فضا و توسعه روستایی زمستان 1396 - شماره 22 ، ب (وزارت علوم/ISC (‎28 صفحه - از 119 تا 146 )

کلیدواژه ها: نواحی روستایی شرق گیلان الگویابی پایداری کاربری زمین تخصیص زمین

چکیده:

از مهمترین مباحث در پایداری نظام سکونتگاه های روستایی، پایش و تحلیل نظام کاربری اراضی است. در دهه های اخیر به دلیل تحولات اجتماعی و اقتصادی سکونتگاه های روستایی شرق گیلان شاهد تخریب و تبدیل اراضی کشاورزی به سایر کاربری های زمین از جمله پوشش سکونتگاهی توسعه کالبدی فضاهای شهری و روستایی بوده ایم. این پژوهش الگوی تخصیص پایدار کاربری زمین را با بهره گیری از الگوی پایش تغییرات پوشش زمین تحلیل می نماید. قلمرو مکانی آن شامل شهرستانهای سیاهکل، ‌لنگرود،‌ لاهیجان و آستانه اشرفیه، واقع در شرق استان گیلان است. از جمله دلایل انتخاب محدوده مورد مطالعه وجود تنوع توپوگرافیک (پهنه های ساحلی، دشتی، ییلاقی، پایکوهی و کوهستانی)، توزیع گونه های متفاوت سکونتگاه های روستایی و بیشترین تحولات کاربری زمین در قالب یک محیط جغرافیایی برای طرح ریزی مسئله پژوهش است. پایش زمانی تغییرات پوششی در سالهای 1989م. (1368ش)، 2000 م. (1379ش) و 2015 م، (1394ش) و در افق سال 2030 میلادی انجام شده است. نتایج حکایت از این دارد که در پهنه مورد مطالعه، سهم پوشش های سازگار با طبیعت کاهش یافته و سهم پوشش سکونتگاهی افزایش یافته است. از سوی دیگر به کمک تکنیک های آینده نگاری و شناسایی عوامل محرکه کلیدی اثرگذار در تغییرات پوششی، سه سناریو برای تغییرات آینده مورد پیش بینی قرار گرفته است. به منظور اتخاذ رویکردی پایدار در همزیستی با طبیعت وتعادل بخشی سناریوهای متفاوت با به کارگیری از مدل تخصیص زمین (MOLA)، الگوی پیش بینی سال 2030 با وسیعترین پوشش سکونتگاهی (فضاهای کالبدی روستایی و شهری) در میان الگوها امتیاز به دست آورد. گستردهترین پوشش سکونتگاهی در الگوی سناریوها، به ترتیب برای سناریوی سوم، دوم و اول حاصل شد. بدین ترتیب الگوی تخصیص زمین نشان می دهدکه تکنیک مورد استفاده، از توانایی حل و فصل تعارضات موجود میان سناریوهای متضاد و تعدیل الگوی پیش بینی برخوردار است.

خلاصه ماشینی:

هدف اصلی این پژوهش ، ردیابی پایش الگوی توسعه کاربری زمین بر مبنای تخصیص بهینه به منظور الگویابی زمین پایدار بر پایه پتانسیل های سرزمینی است ؛ به گونه ای که از تخریب بیبرنامه و پراکنده عرصه های طبیعی و کشاورزی جلوگیری نموده و قلمروی مطلوب فعالیت های انسان ساخت را برای تأمین احتیاجات اجتماعی و اقتصادی بر مبنای اصول توسعه پایدار سازمان دهی نماید و از شدت و سرعت فراگیری پوشش کالبدی سکونتگاهی در عرصه های روستایی بکاهد. چگونگی تحلیل و بازشناسی الگوی کاربری زمین در دهه های اخیر بیش از پیش مورد توجه واقع شده و کمی سازی الگوی سیمای سرزمین برای درک، شناخت و تحلیل اثربخشی و اثرگذاری فعالیت های اجتماعی - اقتصادی بر کاربری اراضی به منظور طرح ریزی سیاست های کلان و خرد در دستیابی به توسعه پایدار امری ضروری به شمار می رود (٢٠٠٩:٨, Yan, X ,Pu, L. جدول شماره (٣): وزن دهی بر مبنای مقایسه زوجی عوامل سناریوی کارکرد گردشگری مسلط (رجوع شود به تصویر صفحه) از ویژگیهای سناریوی کارکرد گردشگری مسلط ، علاوه بر اثرگذاری عناصر گردشگری بر تغییرات پوششی، رشد فیزیکی افقی پیرامون پوشش سکونتگاهی (شهری و ساخته شده ) سال ٢٠١٥ بوده و نشان میدهد که روند تغییرات پوششی و عوامل محرکه ، در محدوده مهار نشده و همچنان در تغییرات ساختارشکنانه پوشش های طبیعی و کشاورزی تأثیرگذار است . (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل شماره (١٠): مقایسه مساحت الگوهای مختلف پوشش سکونتگاهی در محدوده مطالعه این الگو، حدود دستکاری در پوشش طبیعی زمین را مشخص مینماید و تنها به اندازه ای که نیاز نسل فعلی را مرتفع نماید، در طبیعت دستکاری نموده و از سهم نسل های آتی مراقبت نماید.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود