بررسی نقش دستوری، معنایی و کاربردشناختی ساختار بدل در آیات قرآن با تکیه بر رویکردهای نظری مییر و کویرک مقاله

در زبان شناسی جدید شناخت بافت زبانی و فرازبانی در حوزه مطالعات قرآنی برای تشخیص مفهوم واژگان و متن مورد توجه قرار گرفته است. قرآن به لحاظ زبان شناسی از آرائه های ادبی، اصطلاحات و مفاهیم عرفانی استفاده کرده است. در این پژوهش از رویکردهای نظری کویرک و همکاران و مییر به منظور تجزیه و تحلیل ساختار نحوی ومعنایی و کاربرد شناختی پیروی شد.در هر دو رویکرد محدودیت های نحوی، معنایی و کاربردشناختی بدل مطرح شده اند. یافته های تحقیق ضمن ارائه طبقه بندی انواع بدل در قرآن کریم، حاکی از آن بود که بدل در قران کریم به عنوان یک آرایه ادبی به فراهم کردن اطلاعات معنایی مناسب برای خواننده می‌پردازد که می تواند بین جمله‌واره های هم پایه و پیرو ارتباط نحوی و معنایی برقرار کند. با کاربرد صحیح بدل در جمله میتوان گفتاری با سبک زبانی و ادبی مناسب داشت که برای همگان قابل فهم باشد. نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد بدل در قرآن کریماز لحاظ ساختاری میتواند تاثیر زیادی در ارتباط معنایی بین صورت بدل (دستوری یا ساختاری) و معنای آن ساختار (نقش معنایی) ایفا کند. این ارتباط به فهم خواننده از نقش کاربردشناختی بدل منجر می گردد.ساختارهای کاربردشناختی در این آیات عبارت بودند از تعهدی، اظهاری، ترغیبی و عاطفی که نشان ازقاطعیت خداوند هنگام سخن گفتن از روز رستاخیز، هشدار و سعی در بیداری غافلان و کافران، تاکید خداوند بر حتمی بودن وقوع قیامت و اخطار به گناهکاران به ترس از آن است.

The recognition of linguistic and metalinguistic contexts have been considered in the study of the Holy Quran for understanding the concepts of lexicon and texts. The Holy Quran is a rich source of literary devices and ethical idioms in terms of linguistics. In the present study، Meyer and Quirk et al's theoretical approaches were used in order to analyze syntactic، semantic and pragmatic functions of appositions. Both approaches were used to analyze the structures of appositions. The results of the analysis made a classification of various kinds of appositions in the Holy Quran. These types of appositions can give semantic information to the readers as a literary device which connects the coherence between the dependent and subordinate clauses in the verses of the Holy Quran. The function of appositions in the sentences is to give linguistic and semantic meanings which can give elaborative information to the readers. The findings of the present study showed that the functions of appositions in the Holy Quran can make a relationship between syntactic and semantic structures and results in pragmatic functions of those appositions. These pragmatic functions are representatives، expressives، commissives and directives which are used in verses concerning the God's emphasis on giving advice، alarming، awakening the believers and threatening the unbelievers regarding the Day of Resurrection.

"بررسی نقش دستوری، معنایی وکاربردشناختی ساختار بدلدر آیات قرآن با تکیه بر رویکردهای نظری مییر و کویرک رجوع شود به تصویر صفحهبهمن گرجیان فرنگیس عباس‌زاده چکیده در زبان شناسی جدید شناخت بافت زبانی و فرازبانی در حوزه مطالعات قرآنی برای تشخیص مفهوم واژگان و متن مورد توجه قرار گرفته است. در این پژوهش به منظور تجزیه و تحلیل آماری از مدل های نظری بدل کویرک و همکاران(1985) و مییر(1991) و برای تحلیل نمونه های نوشتاری آیات قرآن کریم از نه طبقه‌بندی فرشیدورد(1982الف) ازگونه‌های مختلف بدل به همراه شش طبقه‌بندی جدید محققان با توجه به مطالعات و پیشینه تحقیق حاضر پیروی شده است تا صورت و نقش نحوی،معنایی و کاربردشناختی بدل در آیات قرآن بررسی گردد. یافته های این پژوهش همچنین نتایج تحقیقات فرشیدورد(1382ب) را تأکید می‌کند که بدل را اسم یا گروه اسمی غیرمکرر و توأم با درنگی خاص دانسته که با اسم یا گروه اسمی دیگر دارای یک مرجع و یک نقش دستوری واحد را تشکیل می‌دهند و حذف آن خللی به ساختمان جمله وارد نمی کند و اغلب بدون واسطه حروف و ادوات به مبدل منه مربوط می شود. با توجه به نبود آثار چندانی در این زمینه، مبانی نظری و روش‌شناسی تحلیل متون دینی اسلام بر اساس نظریه کنش گفتار و بالاخص توان منظوری، هنوز به طورصحیح شکل نگرفته است و جایگاه محکم خود را در پژوهش های زبان شناختی اسلامی حفظ نکرده است؛ لذا در خصوص کشف روابط ساختاری، معنایی و کاربردشناختی آیات الهی در انسجام متنی قرآن کریم و بیان منظورشناختی آیات شریفه نیاز به تحقیقات گسترده در حوزه زبان شناسی قرآن کریم و حتی ایجاد رشته ای دانشگاهی به نام زبان شناسی قرآن احساس می گردد."