چکیده:
ارزیابی درباره فرازوفرود بانکداری اسلامی یا بررسی تأثیر سیاست‌ها بر بهبود یا کاهش کارایی بانکداری اسلامی ، نیازمند معرفی شاخص بانکداری اسلامی است. هدف این مقاله طراحی و معرفی شاخص ترکیبی جدیدی برای بانکداری اسلامی می‌باشد؛ هدفی که می‌تواند وضعیت بانکداری اسلامی را در نظام بانکی ایران به‌خوبی رصد نماید. برای این امر ابتدا شاخه‌های بانکداری اسلامی در دو گروه شاخه‌های شرعی و شاخه‌های اقتصادی با مطالعه منابع مربوطه، شناسایی و تعیین شد. در مرحله بعد، با بررسی‌های به‌عمل‌آمده در خصوص هر یک از شاخه‌های بانکداری اسلامی مجموعاً 48 نماگر معرفی گردید. سپس با تکیه بر روش دلفی دومرحله‌ای نخبگان، وزن‌دهی ابعاد نماگر شناسایی شده که نتایج، گویای آن است که طبق نظر خبرگان رشته، به ترتیب شاخه‌های حذف ربا با وزن 0.127، عدالت اقتصادی با وزن 0.115 و رعایت اخلاق اسلامی با وزن 0.108 از عدد واحد، از بیشترین اهمیت برخوردارند. سرانجام، هدف و نتیجه اصلی این پژوهش از طریق میانگین وزنی شاخه‌های بانکداری اسلامی طرحی از شاخص ترکیبی بانکداری اسلامی را به دست می‌دهد.
An evaluation of the Progress and regression of Islamic banking or the impact of policies on improving or reducing the efficiency of Islamic banking requires the introduction of the Islamic Banking Indices. The purpose of this paper is to design and introduce a new hybrid index for Islamic banking. This purpose can monitor the situation of Islamic banking in the banking system of Iran. First, Islamic banking branches were identified and put in two classes: Shariah class and Economic class. In the next step, 48 questionnaires were introduced with each branch of Islamic banking. Then based on Two-step Delphi method the weighting of the dimensions of the faces has been identified. The results indicate that, according to the experts of the field, respectively, the branches of deleting usury with a weight of 0.127, economic justice with a weight of 0.115, and observance of Islamic ethics with weight 0.108 of the unit number are most important. Finally, the main goal and the main outcome of this study, through the weighted average of Islamic banking branches, is the design of a combined Islamic banking index.
خلاصه ماشینی:
از سوي ديگر نيز قانون عمليات بانکي بدون ربا در ايران در سال ١٣٦٢ به تصويب رسيد و بر اساس آن بانک ها ملزم شدند در مدت سه سال تمام عمليات بانکي خود را در قالب بانکداري بدون ربا انجام دهند و اين کار هم به ظاهر انجام شد؛ ولي عملکرد اين سيستم نشان مي دهد که نظام بانکي موجود در رسيدن به اهداف خود موفق نبوده و به عبارت ديگر نظام بانکداري اسلامي در کشور در بسياري موارد عملکردي شبه ربوي پيدا کرده است که نه با موازين اسلامي در حوزه اقتصاد و ماليه سازگاري دارد و نه حتي با موازين اقتصاد و ماليه متعارف ؛ ازاين رو به جرئت مي توان گفت وضع موجود بانکداري اسلامي در کشور با وضع ايدئال بانکداري اسلامي که در سطح گسترده در ادبيات نظري اقتصاد و ماليه اسلامي مورد توجه قرار گرفته است ، فاصله زيادي دارد؛ از اين بابت بايسته است وضعيت بانکداري کشور از طريق شاخص هاي شرعي و اقتصاد اسلامي مورد بررسي قرار گرفته و نقاط قوت و ضعف آن آشکار گردد و با توجه به نوع ضعف ها راهکارهاي اصلاحي داده شود؛ بنابراين مهم ترين دلايل اهميت و ضرورت طراحي شاخص ترکيبي بانکداري اسلامي عبارت اند از: ١.
در اين مقاله ، شاخص هايي از قبيل نسبت سود سپرده ها و تسهيلات به نرخ سود بازار، نسبت متوسط سود سپرده ها و تسهيلات به تورم ، نسبت سرمايه گذاري از طريق اعتبارات بانکي در بخش هاي مختلف اقتصادي (صنعت ، کشاورزي و خدمات ) به توليد سالانه ، براي سنجش ميزان همسويي بانکداري ايران با معيارهاي عدالت و رشد اقتصادي پيشنهاد شده است .
(
, 
, 
)
