چکیده:
برخلاف جایگاه موجود در حدیث رفع، برای اثبات برائت شرعی در شبهات حکمیه و موضوعیه، اشکال اختصاص آن به شبهات موضوعیه مطرح شده است. منشا این اشکال نیز طرح عدم تمامیت مقدمات شمول، برای وجود مانع تجسّم یافته در سیاق است. اشکالی که فرض قوّت آن، به ادعای انکار وحدت سیاق از اساس نیز انجامیده است. در حالی¬که می¬توان ضمن حفظ یگانگی سیاق، آن را جدا از وصف مانعیت توصیف نمود. پژوهش حاضر، درصدد است به روش کتابخانه¬ای و با مراجعه به متون فقهی، از راه تحلیل داده¬ها دامنه اثرگذاری سیاق را از نگاه گونه¬های مختلف آن مشخص نماید، تا با استناد به گونه¬های مختلف سیاقی و روشن شدن محدوده اثرگذاری هر کدام، زمینه تثبیت اصل اطلاقی نسبت به موصول و شمول آن را برای قاطبة شبهات، اعمّ از موضوعیه و حکمیه، فراهم آید. و به دنبال آن، برائت شرعی در محدوده¬ای وسیع قابل جریان باشد.
از همین رو، حتی با وجود تاثیر سیاق عقلی و حالی در دریافت خصوصیّتی خاص، نمی توان به پشتوانه سیاق لفظی، رای به تسرّی همان خصوصیت به فقرات مجاور داد، به گونه ای که در اثر اتصاف سیاق به وصف مانعیت، نظریة اختصاص به وجود می آید. بلکه به مدد تلفیقی از گونه های مختلف سیاق، اعمّ از لفظی، عقلی و حالی و همپوشانی آن ها انگاره مانعیت از اساس از بین می رود. و به تبع آن مقتضی شمول در موصول، بدون هیچ مانعی تمام گردیده و برائت شرعی به عنوان یکی از اصول عملیة مومن، نسبت به شبهات حکمیه بسان موضوعیه مستند می شود و مدعای اصولی در برابر اخباری بی شائبه ای کم خواهد شد.
Although Raf› hadith has got its own status in proving religious presumption of innocence in hokmiyeh (related to precepts) and mowdueeyeh (related to subject matter) doubts, the problem of its applicability is raised for mowdueeyeh doubts. Such a problem is orig-inated from lack of entirety of inclusion preliminaries for the existence of an obstacle embodied in the register, the problem whose likelihood of seriousness would lead to the claim of denying register coherence basically. However, by maintaining the coherence of the register, it could be explained as «free from comprehensiveness». The present research is to determine the various types of register extent of influ-ence, so that by referring to them and designating the extent of their influence, the ground for proving the applied principle to connectives and its inclusion regarding the majority of doubts either hokmiyeh or mowdueeyeh ones is paved, and consequently, proving religious presumption of innocence is applied to a great extent. Likewise, it is proven that due to the help of various types of register including lit-eral, rational, and contextual registers and the overlap among them, the presumption of comprehensiveness is rejected basically, and con-sequently inclusion exigible in the conjunctive could be fulfilled easily and religious presumption of innocence is cited as one of believer›s practical precepts toward hokmiyeh doubts like mowdueeyeh doubts.
خلاصه ماشینی:
"در اینصورت برای اثبات تقدیر در جمله، به پشتوانه سیاق عقلی موسوم به دلالت اقتضا، و نیز به پشتیبانی سیاق لفظی، به جهت یگانگی نسبت رفع به تمامی موارد، و بهدنبال آن، تطبیق کلمه مقدر بر «مؤاخذه» به سبب عدم تصور مؤاخذه بر حکم، از شمول موصول، نسبت به شبهات حکمیه رفع ید میشود.
بنابراین مرفوع، حکم واقعی به وجود واقعی آن نخواهد بود تا محذور اختصاص احکام به عالمین از آن لازم آید، یا گزینه تقدیر، بر اساس دلالت اقتضا ضروری نماید و کلام از محذوف و تمسک به سیاق لفظی، بهدنبال آن واقع شود، بلکه رفع، به خود این عناوین به لحاظ خلو صفحه تشریع از آنها تعلق میگیرد.
ک: خمینی، 1418، 7/46)، امکان حقیقی بودن اسناد، حتی در فرض اراده فعل از موصول نیز وجود دارد و نکته آن نیز، همان تشریعی بودن رفع است که به فعل، بسان حکم بهگونه حقیقی نسبت داده شده تا فعل از عالم تشریع اخراج شود، هرچند به اعتبار حکم آن باشد.
رفع به اثر نیز، به عنوان مسبب بدون ارتکاب مجاز منتسب میشود؛ مثل رفع در گزاره رفع اثر مترتب بر فعل حرام، به جهت ثقل آن که ورود رفع در آن به لحاظ مؤاخذه است و با رفع صحیح نسبت به سبب و مسبب بسان فعل، مجالی برای طرح نظریه اختصاص با ادعای مانعیت سیاق از اخذ اطلاق، باقی نمیماند."