چکیده:
فتح موصل در 6 تیر 93 و اعلان دولت بودگی توسط عناصر تکفیری داعش، این گروه را به عنوان یگانه سازمان ترور در دنیا که خواهان دولت بودن است، به جهانیان نشان داد. ساختار سلسله مراتبی این گروه و تشکیل عناصر اداری، سیاسی و نظامی، مدل جدیدی را از یک سازمان غیرقانونی نشان داد که خواهان تشکیلات دولتی است. پس از پایان حیات این سازمان در عراق، به نظر میرسد که اگرچه این اندیشه از بعد مادی و سرزمینی شکست خورده است ولی با تعمیق دوقطبی قومی ـ مذهبی این اندیشه، تغییر ساختار از سلسله مراتبی به شبکهای و از نظامی به امنیتی در آن مشهود است. این تحقیق ضمن تبارشناسی این نحله تروریستی، گذر مذکور را با نگاهی تحلیلی و توصیفی نشان میدهد.
خلاصه ماشینی:
"گروه تروریستی داعش، تفاوت اندکی از حیث ایدئولوژیکی با سایر گروههای رادیکال دارد اما از حیث جغرافیایی، تفاوت عمدهای با سایران دارد به این نحو که درحالیکه گروههای تروریستی نظیر القاعده، مقید به زمان و مکان هستند، داعش توانسته است خودش را به عنوان یک بازیگر ژئوپلیتیک تعریف کند که تقریبا نواحی مشخصی از دو کشور عراق و سوریه را در کنترل خود دارد و این مساله در کنار برخورداری از قدرت جذب نیروهای متفرق چریکی و بهره مندی از تشکیلات و ساختار تروریستی در منطقه میباشد.
ظهور این پدیده، چالشهای ژئوپلیتیکی را در منطقه مزوپوتامیا به وجود آورده که اهم آن به شرح زیر میباشد: ـ توازن ساختارهای ژئوپلیتیک منطقهای را دچار چالش کرده است؛ ـ جغرافیای جمعیتی مزوپوتامیا را به هم ریخته است؛ ـ باعث تشکیل دیاسپوراهایی شده است که در آینده نزدیک بر ساختارهای فکری و مرزبندی عقیدتی منطقه تأثیرگذار است؛ ـ دو قطبی شیعه ـ سنی را در خاورمیانه تقویت کرده است؛ ـ علاوه بر کارگزاری ژئوپلیتیکی خود، موجد کارگزاری کردهای سوریه شده است؛ ـ باعث صفگیریهای ژئوپلیتیکی جدیدی در ساختارهای ژئوپلیتکی مستقر در منطقه شده است؛ ـ باعث ظهور تعارضات هویتی در منطقه شده است؛ ـ مقدورات و محذوراتی را برای بازیگران ژئوپلیتیکی منطقه فراهم آورده است.
درحالیکه گروههای تروریستی نظیر القاعده، آرزومند سلطه سرزمینی مؤثر هستند، داعش توانست خودش را به عنوان یک بازیگر ژئوپلیتیک تعریف کند که نواحی مشخصی از دو کشور عراق و سوریه را در کنترل خود داشت و این موضوع در کنار برخورداری از قدرت جذب نیروهای متفرق چریکی و بهرهمندی از تشکیلات و ساختار تروریستی در منطقه بود."