چکیده:
پژوهش حاضر به روش تحلیلی وجوه ارتباط مفهوم امر به معروف و نهی از منکر با مفهوم تذکر در قرآن کریم را بر اساس روابط همنشینی بررسی کرده است و در این بررسی به حد وسط مشترکی با عنوان فطرت دست یافته است؛ زیرا امر به معروف و نهی از منکر باعث یادآوری دستورات الهی میشود؛ به عبارت دیگر اجرا کردن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه موجب تذکر(یادآوری) افراد به همان فطرت دینی و مسائل دینی شده و در نهایت با عمل کردن افراد به دستورات وحیانی فلاح و رستگاری جامعه بشری رقم میخورد؛ پس قرآن کریم در آیات نورانی خود ضمانت سلامت یک جامعه الهی را کاربردی کردن مفهوم امر به معروف و نهی از منکر میداند. با در نظر گرفتن هم نشینی این دو مفهوم کاربردی قرآنی، نتایج ذیل حاصل گردید: 1. هر کس با فطرت خود صحت و قبح امور و ضرر و زیان فردی و اجتماعی را درک میکند؛ اما عموم افراد به تذکر و یادآوری مفاسد فردی و اجتماعی آنها نیازمندند. 2. دین اسلام، مسلمانان را به اوامر و نواهی ملتزم کرده است که برای آنان جنبه تذکر و پند داشته و این تذکر فقط برای مومنان سودمند است و فلاح و رستگاری به ارمغان میآورد؛ زیرا عامل به این دستورات فقط مومنان هستند.
خلاصه ماشینی:
"، ج1: 96) چنان که خدای متعال فرمود: ﴿فمن یعمل مثقال ذرة خیرا یره و من یعمل مثقال ذرة شرا یره﴾ (زلزال:7و8) خدای سبحان ابتدا احکام سه گانهای را که اساس اجتماع بشری بدان استوار است بیان فرمود و از نظر اهمیت به ترتیب، یکی پس از دیگری ذکر فرموده است؛ زیرا از نظر اسلام مهمترین هدفی که در تعالیمش دنبال شده، صلاح مجتمع و اصلاح عموم است؛ چون هر چند انسانها فرد فردند و هر فردی برای خود شخصیتی و خیر و شری دارد؛ اما از نظر طبیعتی که همه انسانها دارند، یعنی طبیعت مدنیت، سعادت هر شخصی مبنی بر اصلاح جامعه و اجتماعی است که در آن زندگی میکند، به طوری که اگر اجتماع فاسد که از هر سو فساد آن را محاصره کرده باشد، رستگاری یک فرد و صالح شدن او بسیار دشوار است(نک؛ همان، ج12: 330) بنابراین، دین مبین اسلام، مسلمانان را ملتزم به اوامر و نواهی(که به نفع خودشان است) کرده که نتیجه و ثمرهای جز تذکر و پندی برای آنان نداشته است و تذکر و یاد آوری قفط برای مومنین و عاملان امر و نهی خدای متعال سودمند خواهد بود چنان که خداوند میفرماید: ﴿و ذکر فإن الذکری تنفع المؤمنین﴾ (ذاریات:55)یعنی ای پیامبر یادآوری و موعظه را رها نکن چرا که یادآوری برای مؤمنان خداشناس و موحد سودمند است (طبرسی،1372، ج9: 244) و در جای دیگر فرمود: ﴿فاذکروا آلاء الله لعلکم تفلحون﴾(اعراف:69)."