مدیریت در قرآن کریم، مدیریت بحران خشکسالی و امنیت غذایی در سوره‌ی یوسف. مقاله

قرآنی کوثر زمستان 1394 - شماره 56 (‎28 صفحه - از 23 تا 50 )

کلیدواژه ها: قرآن کریم مدیریت خشکسالی سور هی یوسف مدیریت بحران زایی تامین امنیت غذایی

چکیده:

انسان از بدو آفرینش همواره در زندگی خود در معرض مشکلات و بحران ها بوده است. و برای حل این مشکلات و بحران ها در طول حیات خویش نیازمند به مدیریت کاردان و کارآمد داشته است. که این موضوع از دیرباز مورد توجه انسان ها بوده تا بتوانند با برنامه ریزی صحیح و استفاده بهینه از امکانات موجود بر مشکلات و بحران ها پیش آمده، فائق آیند و به اهداف والای خود برسند. از همین روست که قرآن کریم به دانش مدیریت و به ویژه مدیریت بحران زدائی توجه خاصی دارد. زیرا که مدیریت در هر سطحی که باشد و هر گستره ای را تحت پوشش قرار دهد، از آنجا حائز اهمیت است که سرنوشت گروه و جامعه را در دست دارد و می تواند موجب پیشرفت و اعتلا، انحلال و عقب ماندگی شود. از همین روست که قرآن کریم با ظرافت و مهارت خاص از سلسه تدابیر مدیریتی حضرت یوسف A که منجر به مهار بحران مرگبار خشکسالی و تامین کمبود مواد غذائی مصر و سرزمین های اطراف آن می شود، سخن به میان می آورد. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی می باشد، ابتدا به تعریف بحران، انواع بحران، اسباب شکل گیری، روش های مقابله با آن و نیز به تعریف مدیریت بحران و راه های کنترل آن از دیدگاه قرآنی در سوره ی یوسف پرداخته، و سعی در ارائه ی نمونه ی موفق مدیریتی قرآنی برای جوامع اسلامی که همواره با مشکلات اقتصادی و بحران های عدیده مواجه هستند، را دارد.

خلاصه ماشینی:

"خداوند تعالی می‌فرماید: ﴿ بل تأتیهم بغتة فتبهتهم فلا یستطیعون ردها﴾ (بلکه [آتش] به طور ناگهانی به آنان می‌رسد و ایشان را بهت‌ زده می‌کند [به گونه‌ای] که نه می‌توانند آن را برگردانند و نه به آنان مهلت داده می‌شود) (الانبیاء/ 40) 4-3-: پیچیدگی و مبهم بودن آن: ﴿ظلمات بعضها فوق بعض﴾ (یا [کارهایشان] مانند تاریکی‌هایی است که در دریایی ژرف است که موجی آن را می‌پوشاند [و] روی آن موجی [دیگر] است [و] بالای آن ابری است تاریکی‌هایی است که بعضی بر روی بعضی قرار گرفته است هر گاه [غرقه] دستش را بیرون آورد به زحمت آن را می‌بیند و خدا به هر کس نوری نداده باشد او را هیچ نوری نخواهد بود) (النور/40) 5-3-: ترس و وحشت: ﴿ولنبلونکم بشیء من الخوف﴾ (و قطعا شما را به چیزی از [قبیل] ترس و گرسنگی و کاهشی در اموال و جان‌ها و محصولات می‌آزماییم و مژده ده شکیبایان را) (البقرة: 155) 6-3-:کار کردن در شرایط گمانی و نابسامان:﴿وظنوا أنهم أحیط بهم﴾ (یقین کنند که در محاصره افتاده‌‌اند)(یونس/ 22) 7-3-: فروپاشی سیستم اداری:﴿فما استطاعوا مضیا ولا یرجعون﴾ (به گونه‌ای که نه بتوانند بروند و نه برگردند) (یس/67) 8-3-: تنگی وقت و زمان: ﴿قال تزرعون سبع سنین دأبا﴾ (گفت هفت ‌سال پی در پی می‌کارید) (یوسف: 47) 9-3: خدمت کردن تحت فشار: ﴿فأعینونی بقوة أجعل بینکم وبینهم ردما﴾ (بهتر است مرا با نیرویی [انسانی] یاری کنید [تا] میان شما و آن ها سدی استوار قرار دهم )(الکهف: 95) 10-3-: از میان رفتن آوازه تصمیم گیرنده‌ای که باعث بحران شده است: ﴿فالتقمه الحوت و هو ملیم﴾ (او را به دریا افکندند و عنبر ماهی او را بلعید در حالیکه او نکوهش‌گر خویش بود) (الصافات/142) 11-3-: شدت گرفتن بحران: إذ جاءوکم من فوقکم ومن أسفل منکم﴾ (هنگامیکه از بالای [سر] شما و از زیر [پای] شما آمدند) (الأحزاب/ 10) 12-3-: وارد شدن در دایره‌ای از ابهام و جهل: ﴿مستهم البأساء والضراء وزلزلوا﴾ (آیا پنداشتید که داخل بهشت می‌شوید و حال آنکه هنوز مانند آنچه بر [سر] پیشینیان شما آمد بر [سر] شما نیامده است آنان دچار سختی و زیان شدند و به [هول و] تکان در آمدند تا جایی‌که پیامبر [خدا] و کسانی که با وی ایمان آورده بودند گفتند پیروزی خدا کی خواهد بود هشدار که پیروزی خدا نزدیک است) (البقرة/ 214) (مراحل نشوء بحران دیدگاه صاحبنظران در مورد مراحل یک بحران مختلف است و این اختلاف ناشی از تنوع آراء و اندیشه‌های دانشمندان در این زمینه می‌باشد."

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود