چکیده:
طالبان را می بایست یکی از مصادیق بارز جنبش های سلفی و تکفیری معاصردانست و جهت شناخت و تحلیل دقیق تر این جنبش، می بایست به تحلیل و بررسی مبانی فکری آن پرداخت. این مبانی را می توان در سه محور کلام (پیشینه تاریخی)، سیاست و قومیت پشتون مورد ارزیابی قرار داد.
مبانی کلامی و پیش زمینه های تاریخی تفکر طالبان را باید در جریان فکری اهل حدیث جستجو نمود که با بلوغ نسبی در اندیشه امام احمد حنبل، بعدها توسط ابن تیمیه و به خصوص محمد بن عبدالوهاب به صورت یک مکتب فکری مشخص درآمد. در این میان مکتب دیوبندیه که تجلی آیین وهابیت در شبه قاره هند محسوب می شود بواسطه مدارس مذهبی (عمدتا در پاکستان) و گروه های بنیادگرای اسلامی همچون القاعده و جمعیه العلماء الاسلام (با حمایتهای مادی و معنوی پاکستان، عربستان و امارات متحده عربی)، مجرای تحقق آموزه های جریان فکری اهل حدیث( وهابیت)در طالبان بودند. هرچند نباید از نظر پنهان داشت آشفتگی های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی افغانستان که حاصل دوران سخت نبرد با شوروی سابق و حکومت 4 ساله مجاهدین می باشد نیز نقش مهمی در هجوم طالبان به سوی این مدارس دینی داشت.
از سوی دیگر روند جهانی شدن و جهانی سازی که در راس آن آمریکا قرار دارد و آموزه های فکری و ارزشی قوم پشتون که مهم ترین بستر اجتماعی جنبش طالبان است را باید بخش دیگری از مبانی فکری طالبان محسوب داشت.
Politic agitation of recent two centuries of Afghanistan and undesirable action of four years long of Mujahidin government (1992-1996) that caused insecurity، corruption and extreme cultural and economic poverty، provided suitable background for Taliban to appearance in Afghanistan. In addition to these backgrounds، countries such as Pakistan، KSA and USA that anyone had special interests from the Taliban appearance، satisfied an important role as foreigner causes. intellectual foundation of Taliban can assess in three pivots: theology، policy and pashtoonism. Theological foundations should investigate in intellectual flow of Ahl-e-Hadith that with the relative puberty in Imam Ahmad-e-Hanbale's thought by means of Ibni-Taimiyyeh and particularly Mohammad-Ibni Abdolvahab in the next years turned into a distinguished school. These theological foundations impressed Taliban opinions under the effect of politic flows. Divbandism (manifestation of vahhabism in India) due to religious schools of Pakistan، Islamic fundamental groups such as Algha'aedeh and Jam'aiyyat-ol-'ulama-el-Islam with the support of Pakistan، KSA and UAE were channel of proving Ahl-e-Hadith and Vahhabism instructions in Taliban. Also globalization and globalism under the leadership of USA and the west countries and instructions and rites of Pashtoon nation should be considered as another theoretic and intellectual foundation of Taliban.
(
, 
, 
)
