چکیده:
هدف از پژوهش ریخت شناسی مجموعه ای از قصه ها به روشی علمی و ساختاری به اجزای سازایشان تجزیه شده در نهایت از طریق مقایسه آن ها با هم، رده بندی آن قصه ها صورت می گیرد. در این پژوهش سعی کرده ایم، بر اساس الگوی پراپ، به تجزیه و تحلیل نوع خاصی از حکایت های مرزبان نامه، تحت عنوان «فابل» بپردازیم. روش پژوهش مبتنی بر الگوی پراپ در ریخت شناسی قصه های پریان است؛ خویشکاری قصه-ها استخراج و با یکدیگر مقایسه شده اند. پژوهش در صدد پاسخ به این پرسش هاست: آیا توالی خویشکاری ها در فابل های مرزبان نامه یکسان است؟ آیا ساختمان فابل ها متعلق به یک نوع خاص است؟ و در نهایت این که ساختار نهایی و واحد فابل های مرزبان نامه چگونه است؟ عدم وجود پژوهشی که به بررسی مجموعه ای از قصه های یک نوع خاص پرداخته باشد، ضرورت این پژوهش را ایجاب می کند.
نتایج نشان می دهد که توالی خویشکاری ها در فابل های مرزبان نامه یکسان است. بنابراین، ساختمان آن ها نیز می تواند متعلق به یک نوع خاص باشد. ساختار فابل ها ساده و تک حرکتی است. «فریبکاری» بنیادی ترین عنصر فابل های مرزبان نامه است که موجب گسترش منطقی آن ها شده است.
خلاصه ماشینی:
ريخت شناسي فابل هاي مرزباننامه 1 حسين صادقي دانشجوي دکتري زبان و ادبيات فارسي ، دانشگاه سيستان و بلوچستان 2 سيداحمد پارسا استاد گروه زبان و ادبيات فارسي ، دانشگاه کردستان 3 يوسف طاهري کارشناس ارشد زبان و ادبيات فارسي چکيده هدف از پژوهش ريخت شناسانه ، بر اساس الگوي ولاديمير پراپ ، رده بندي حکايـت هـا بـه روشـي علمي و ساختاري از طريق تجزيۀ آنها به اجزاي سازندة اين حکايات و مقايسۀ آنها با هم است .
پـژوهش هـايي نظيـر «نقـد ريخـت شناسـي حکايـت هـاي کشـف المحجـوب و تذکره الاولياء»، قافله باشي و بهروز (١٣٨٦)؛ «بررسي قصه هاي "ديوان " در شاهنامه بر اساس نظريۀ ريخت شناسانۀ ولاديمير پراپ »، روحاني و عنايتي قاديکلايي (١٣٩٠)؛ «ريخت شناسي قصه هاي خواب در متون نثر صوفيه »، زمـردي و حيـدري (١٣٩٠)؛ «ريخـت شناسـي هـزار و يک شب »، خراساني (١٣٨٣)؛ «الگوي ساختارگرايي ولاديميـر پـراپ و کاربردهـاي آن در روايـت شناسـي »، پروينـي و ناظميـان (١٣٨٧)؛ «ريخـت شناسـي داسـتان هـاي کوتـاه صـادق هدايت »، فرهادي (١٣٨٧)؛ «ريخت شناسي حکايت هاي کليه و دمنه نصرالله منشي »، پارسـا و صلواتي (١٣٨٩) و «حکايت هاي حيوانات در ادب پارسي ، تقوي (١٣٧٦).