چکیده:
انجام خدمت و ظیفه عمومی علاوه بر جنبه قانونی و ملی. و ظیفه ای است. سربازی به شکل یکی از مشاغلی ضروری جامعه اسلامی. مانند پزشکی و کشاورزی یا در مقام دفاع از امنیت جامعه اسلامی واجب: کفایی است. بررسی,روایات و کتب فقهی نشان می دهد با وجود قاعده «حرمت اخذ اجرت بر واجبات»» در هر دو صورت امکان شرعی واسپاری انجام این واجب به دیگری در قبال پرداخت اجرت وجود دارد. در صورت اول. فقها باوجود اختلاف شدید در توضیح قاعده مذ کور به اتفاق مشاغل ضروری جامعه را نیابت پذیر می دانند و در صورت دوم نیز جهاد و دفاع رابه صورت خاص و به دلیل روایات قابل واگذاری دانسته اند حتی در برخی شرایط این نیابت برای تقوبت سپاه اسلام مورد سفارش یا الزام واقم شده است. مطابق بااین ظرفیت شرعی مغفول, خدمت نظام وظیفه عمومی, مانند هر وظیفه دیگر در جامعه می تواند با تدابیر قانونی و اجرایی قابل واگذاری و خرید خدمت از افراد حرفه ای شود.
خلاصه ماشینی:
در صورت اول، فقها با وجود اختلاف شدید در توضیح قاعده مذکور، به اتفاق مشاغل ضروری جامعه را نیابت‌پذیر می‌دانند و در صورت دوم، نیز جهاد و دفاع را به صورت خاص و به دلیل روایات مجوزدهنده، قابل واگذاری دانسته‌اند؛ حتی در برخی شرایط این نیابت این مقاله برگرفته از پژوهشی است که نویسنده برای مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی انجام داده است.
استنابه نیز، که در لغت به معنای نایب گرفتن است، در اصطلاح فقهی به این معنا است که برای انجام وظیفه خود کسی را به نیابت بگیرد؛ این نیابت می‌تواند همراه با دریافت اجرت باشد یا تبرعی و بدون اجرت.
این فقها با توجیهاتی عنوان «مشاغل مورد نیاز جامعه» را از شمول قاعده «عدم جواز اخذ اجرت بر واجبات» خارج می‌کنند؛ از جمله تمسک به دلیل اجماع و سیره قطعی بر اخذ اجرت برای تمام این مشاغل، غیر واجب و در نتیجه قابل نیابت شدن این مشاغل در صورت وجود تعداد کافی برای انجام آنها، تقسیم واجب کفایی به واجب نفسی و واجب مقدمی و قرار گرفتن مشاغل ضروری ذیل واجبات مقدمی، استفاده از قاعده لطف، تقسیم واجب به مطلق و مشروط یا تقسیم «متعلق تکلیف» به آنچه معنای مصدری دارد و آنچه معنای اسم مصدری دارد.
1 با توجه به آنچه گفته شد، روشن است که امام خمینی با وجود احتیاط در اخذ اجرت برای مطلق واجبات کفایی، مانند دیگر فقها نیابت دادن و پرداخت اجرت برای انجام حرفه‌های مورد نیاز جامعه را جایز دانسته است.
(
, 
, 
)
