چکیده:
با توجه به نیازهای زمانه، محدّثان گونههای مختلفی از کتب روایی در ادوار تاریخی نگاشتند. جوامع حدیثی از انواع کتبی است که بسیاری از علماء در طول تاریخ نوشتهاند. آنان گاه درصدد جمع مطلق احادیث معصومین علیهم السّلام بودهاند و گاه تنها در موضوع خاصی به گردآوری حدیث پرداختهاند که خود باعث به وجود آمدن جوامع مطلق و نسبی حدیث شدهاند. کتاب «الخرائج و الجرائح» نوشته علامه سعید بن هبة الله معروف به قطب راوندی (م576) از جمله جوامع نسبی است که مولف سعی کرده معجزات و کرامات پیامبر گرامی اسلام و اوصیای ایشان را در این کتاب گرد آورد و از منظر سنت، حقانیت نبوت و امامت معصومان علیهم السّلام را ثابت کند. این کتاب با نظم و دقت تالیف شده که شامل یک مقدمه و بیست باب در موضوعات مختلف و متنوع میباشد. در این مقاله از منظر اصول حاکم بر جوامع روایی، معرفی و بررسی شده است.
فی طوال التاریخ وفقا للحاجة من الوقت، کتب المحدثون النصوص السردیة المختلفة. هذه الجوامع من الکتب التی قد کتبها کثیر من العلماء عبر التاریخ. فی بعض الأحیان أنهم کانوا فی صدد أن یجمعوا ملئا من أحادیث المعصومین و تارة أنهم قد جمعوا الاحادیث فی موضوع معین، مما أدی إلی خلق الجوامع الروائیة المطلقة او النسبیة. کتاب "الخرائج و الجرائح" - للعلامة سعید بن هبة الله، المعروف بالقطب الراوندی (م 576)- من الجوامع الروائیة النسبیة التی قد حاول مؤلفها بجمع المعجزات وکرامات النبی الاکرم6 و اوصیائه: و تثبت حقیقة النبوة و امامة الأئمة المعصومین: من مشرف السنة. الف هذا الکتاب بأناة و نظم و یشتمل مقدمة و عشرین باب فی الموضوعات المختلفة و المتنوعة. فی هذه الدراسة بحثت هذه المسألة من وجهة نظرالمبادئ السائدة علی الجوامع الروائیة.
according to the recent need, tradition scholars and narrators, have written various types of narration books in each course of history. They sometimes focused on gathering all kinds of traditions of infallibles and sometimes merely focused on focusing on traditions of a specific topic. This leads to appearance of Javame Motlagh and Javame nesbi. The book al-Kharaij va al-Jaraih by Allameh Said ibn Habatullah famous as Ghotb Ravandi is one of the Javame nasabi in which the author tried to gather miracles and virtues of Prophet of Islam and his successors and prove the rightness of Prophethood and imamat of infallible imams. This book is written carefully and includes an introduction and twenty chapters on various topics. In this article, the book is introduced and reviewed in terms of principles backed Javami Revai (tradition books).
خلاصه ماشینی:
کتاب «الخرائج و الجرائح» نوشته علامه سعید بن هبة الله معروف به قطب راوندی (م576) از جمله جوامع نسبی است که مؤلف سعی کرده معجزات و کرامات پیامبر گرامی اسلام و اوصیای ایشان را در این کتاب گرد آورد و از منظر سنت، حقانیت نبوت و امامت معصومان: را ثابت کند.
1 1- آشنایی با مؤلف و دوره کتاب قطبالدین ابوالحسین سعید (سعد) بن هبة الله راوندی(متوفای573) از علمای لازم به ذکر است ایده و ساختار این مقاله مأخوذ از تقریرات دکتر مجید معارف در واحد درسی "بررسی جوامع حدیثی کهن و متأخر اهل سنت" بوده و از برخی بیانات کلی وی نیز در این نوشتاراستفاده شده است.
5- ساختار و اجزای جامع حدیثی الخرائج و الجرائح این جامع حدیثی، بر اساس الگوی شخص محور تنظیم شده که مؤلف در بیست باب آن را تنظیم کرده است؛ وی مقدمهای کوتاه در بیان امکان وقوع معجزه و کرامت از انبیاء و اوصیای آنان، در سیزده باب آورده، آنگاه احادیثی مربوط به معجزات نبی اکرم و ائمه اطهار: ذکر میکند، باب چهاردهم کتاب، در نشانهها و علامتهای پیامبر و ائمه: است که چهارده فصل دارد.
در جوامع موضوع محور نیز ملاکهای مختلفی مورد توجه بوده است، مانند علامه مجلسی که کتاب خود را در بیست و پنج باب به یک ترتیب خاص تنظیم کرده است.
اما در مورد تصحیح نسخههای این اثر، همان طور که قبلا ذکر شد، برخی بابهای کتاب را علامه مجلسی در ضمن بحار الانوار آورده که آقای محمد باقر بهبودی تحقیق کرده است.