چکیده:
زمینه و هدف: قانون پذیری و رعایت قانون در جامعه نشان دهنده نظم، امنیت و موجب ثبات و پایداری نظام است. در هر جامعه ای عواملی باعث می شود تا افراد نسبت به اجرای برخی از قوانین مقاومت کرده واقدام به اعمال خلاف قانون کنند. هدف اصلی این بررسی عوامل موثر بر قانون گریزی از طریق فراتحلیل تحقیقات انجام شده در ایران است
روش: روش این تحقیق، فراتحلیل از نوع کیفی است. در مطالعات کیفی برخلاف تحقیقات کمی، تحلیل به کمک اعداد یا همبستگی های عددی صورت نمی گیرد، بلکه اهداف تحقیق به کمک طبقه بندیها توصیف و تحلیل می شود. بر این اساس، مطالعه حاضر به روش فراتحلیل انجام می پذیرد که در آن بازنگری در پیشینه پژوهش در حوزه قانون گریزی انجام می پذیرد. نوع بازنگری هم بازنگری تلفیقی خواهد بود. جامعه آماری در این تحقیق شانزده تحقیق صورت گرفته در مورد قانون گریزی در ایران است که در فصلنامه های علمی منتشر شده است.
نتایج و یافته ها: نتیجه تحقیق نشان داد که عوامل متعددی باعث قانون گریزی در کشور می شود. عوامل قانونی همچون ضعف قوانین، به روز نبودن قوانین، ضمانت اجرای ضعیف قوانین، مجریان و برخوردکنندگان با نقص قوانین، جهل و ناآگاهی مردم نسبت به قوانین باعث گسترش زمینه های انحراف می شود.همچنین عوامل اجتماعی چون آشفتگی اجتماعی و عوامل فرهنگی مانند تحصیلات، اعتقادات مذهبی و فعالیت رسانه ها، عوامل اقتصادی چون نابرابری اقتصادی، توسعه ناموزون و نیز عوامل سیاسی مانند ضعف نهادهای نظارتی و سایر عوامل مربوط به نظام سیاسی، کارگزاران سیاسی در قانون گریزی تاثیر دارند.
خلاصه ماشینی:
com مقدمه در جامعه اي که قوانين و مقررات و رعايـت نظـم اجتمـاعي مهـم نباشـد، هـرج و مـرج و ناامني آنجا را فرا خواهد گرفت ؛ به همين علت قانون گريـزي، بيمـاري قـرن حاضـر معرفـي شده است و رهبر معظم انقلاب نيز در بيانات خود در جمع جوانان خراسان شمالي فرمودند: «نخبگان و دانشمندان وظيفه دارنـد در مـورد برخـي سـبکهاي رفتـاري مـردم جامعـۀ ايـران تحقيق کنند و ببينند علت بيماري قانون گريزي در جامعه ايران چيست ؟» (بيانات مقام معظم رهبري، ١٣٩١).
عوامل اجتماعي مؤثر بر قانون گريزي مستخرج از تحقيقات انجام شده (رجوع شود به تصویر صفحه) انسان موجودي اجتماعي است و زندگي او در محيط اجتماع فراز و نشيب هـاي متعـددي دارد که هر يک به تنهايي مي تواند زمينه ساز بروز انحـراف يـا کجـروي در فـرد شـود و در صورت مناسب و مساعد بودن اوضاع ، فرد را قانونمند کند.
عوامل فرهنگي مؤثر بر قانون گريزي مستخرج از تحقيقات انجام شده (رجوع شود به تصویر صفحه) با توجه به اينکه افراد در جامعه زندگي مي کنند و براي تعامل بهتر با يکديگر تحت تأثير عوامل فرهنگي هستند و رفتار متقابل آنها با يکديگر در دراز مدت فرهنگ اجتماعي را مي سازد، در صورت بالابودن و قوي بودن فرهنگ ، قانونمداري هم بر جامعه حاکم است .
عوامل اقتصادي مؤثر بر قانون گريزي مستخرج از تحقيقات انجام شده (رجوع شود به تصویر صفحه) چندگانگي ساختار اقتصادي، فساد مالي، نابرابري در توزيع در آمد و ثروت ، فقر، بيکـاري، تورم و مشکلات روز افزون مردم در تأمين هزينـه هـاي زنـدگي بـر نارضـايتي عمـوم مـردم مي افزايد و زمينه هاي ارتکاب جرم و بزهکاري را افزايش مي دهد.