چکیده:
زمینه و هدف: ترس شهری اثری ژرف بر سبک زندگی، تحرک، رفتار، بهروزی و خود- هویتی انسان و به ویژه زنان دارد که محدودیتهای فضایی تحمیلشده بهواسطه آن به محرک بازتولید محرومیتهای اجتماعی- فضایی تبدیل میشود. بر این اساس، پژوهش حاضر در پی تحلیل فضامندی ترس زنان از بزهکاری و درک الگوهای فضایی بر خواسته از این ترس در 5 ایستگاه متمایز بی آرتی خط چهار تهران و محدوده بلافصل آن است. روش: روش تحقیق، کمی بوده و روش جمعآوری دادهها بهصورت میدانی و اسنادی است. جامعه آماری این پژوهش را کاربران زن خط 4 بی آر تی تهران در گروه سنی 18-45 سال تشکیل دادهاند که با توجه به مشخص نبودن حجم جامعه آماری، از روش نمونهگیری غیرتصادفی در دسترس استفاده شد و تعداد 120 پرسشنامه نیمه ساختیافته تکمیل شد. یافتهها: نتایج نشان میدهد که نزدیک به 64 درصد زنان به هنگام جابهجایی توسط خط 4 بی آر تی احساس ترس از بزهدیدگی داشتهاند و مقایسه 5 ایستگاه نمایشگاه، ملاصدرا، نواب، هلالاحمر و میدان بهمن براساس آنالیز واریانس یکطرفه نشان میدهد که تفاوت معناداری در میزان امنیت زنان در ایستگاههای مختلف وجود دارد. بیشترین میزان ترس مربوط به ایستگاه ملاصدرا و کمترین آن مربوط به ایستگاه نواب است. زنان مسافر براساس تصویرهای ذهنی پیشگویانه خود، راهبردهای مقابله همچون اجتناب از حضور در فضا و سفر غیرمستقل اتخاذ کردهاند. نتیجهگیری: فضامندی ترس زنان در محیطهای حملونقل منطقه 6 شهرداری تهران، جلوه فضایی نابرابریهای جنسیتی و برآیند ویژگیهای خاص محیط ساخته شده است. شناخت و رسیدگی به نابرابریهای جنسیتی، ارزیابی نظاممند ریسک امنیت ایستگاههای بیآرتی و محدوده بلافصل آن، کنترل اجتماعی غیررسمی فضاها، تدوین و اجرای استانداردهای مراقبت و نگهداری مستمر و استفاده از ویژگیهای خاص طراحی بهعنوان پیشنهادهای این پژوهش مطرح شده است.