چکیده:
بررسی کنش گفتاری نفرین در گفت و گوهای مختلف نشان میدهد که افراد اغلب در هنگام خشم و یا عجز و ناتوانی لب به نفرین میگشایند. در میان قالبهای شعری عامه، دوبیتی، صمیمی ترین و نزدیک ترین قالب شعری است که هم سراینده و هم مخاطب به آسانی با آن ارتباط برقرار میکند. پژوهشگران در این پژوهش، با روش توصیفی-تحلیلی، انواع نفرینها و اهدافی را که از آن متصوّر بوده است، در بیش از 3000 دوبیتی محلّی مازندرانی و خراسانی بررسی کردهاند. براساس یافتههای تحقیق میتوان گفت که در دوبیتیهای محلّی، نفرین به معشوق از بسامد بالایی برخوردار است. دلیلش نیز بی وفایی و شکست عاطفی و عشقی بوده است. بعد از نفرین به معشوق، نفرین به رقیب عشقی، نفرین به بخت و اقبال خویش، نفرین به مادرِ یار، نفرین به قوم و خویش یار و نفرین به زن، از بیشترین بسامد برخودار بوده است.
خلاصه ماشینی:
پژوهشگران قصد دارند تا با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به این پرسش اصلی پاسخ دهند که چرا درون مایۀ نفرین در دوبیتیهای محلی مورد توجه قرار گرفته و این در مازندران بسامد بیشتری دارد یا در خراسان ؟ کدام نوع نفرین در هر دو استان کاربردش بیش تر بوده است ؟.
وضعیت بد مالی، سربازی و ازدواج - های فامیلی گاهی سبب میشود عاشق ، معشوق دلخواه خود را از دست بدهد و زبان به نفرین بگشاید: سر راهت نشینم چون خدنگه بپوشم پیرن پوست پلنگه ِ کس مانُ توَر از هم جدا کرد به سینش بخوره تیر و تفنگه (ناصح ،٨٠:١٣٧٧) ِ sar-e râhet nešinom čun xadang-e/bepušom pirane-e pust-e palang-e kas-e mâno tora az ham jedâ kerd/be sinaš bexora tir-o tofang-e نا دل دارمه ، مه دل قرار بهیره نا دل دارمه ، مه همدم یار بهیره هرکس خوانه تره مه جا بهیره زمستون تو هایره ، بهار بمیره (صمدی،١٩١:١٣٧٠) nâ del dârme mǝ del qerâr bahire/nâ del dârme mǝ hamdam yâr bahire har kas xâne tǝre mǝjâ bahire/zemessun tu hâyre bǝhâr bamire نه آن دلی را دارم که آرام بگیرد، نه دلم میآید که همدمم یار بگیرد، هر کس که میخواهد تو را از من بگیرد، زمستان تب کند و بهار بمیرد.
٢-برای دیدن دوبیتیهای مازندرانی که در آن نفرین به معشوق دیده شده میتوان به :ترانه های قدیمی مازندران صص ٥٣ ،٦٢ نغمه های مازندرانی ص ٧٨ فرهنگ آداب و رسوم مردم سواد کوه ص ١١٥ مجموعه مقالات ١٩٢ پایان نامۀ کمر پشتی صص ٢٥٢ ،٢٦٤ ،٢٦٥ ،٢٧١ ،٢٧٥ دیوان امیر پازواری صص ٢٠٦ ،٢١٨ مراجعه نمود.