چکیده:
عدم وجود اطلاعات علمی مناسب در مورد بهای تمام شده و خدمات ارایه شده به واحدهای آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی و همچنین به مرور زمان کاهش دانشجو و افزایش هزینهها ، تداوم فعالیت و مدیریت این واحدها را تهدید میکند از طرفی دانشجویان باید بابت تحصیل در این واحدها شهریه پرداخت نمایند که با وجود چنین شرایطی دانشجو ترجیج میدهد در مجموعههایی تحصیل نماید که دارای کیفیت ارائه خدمات بالایی باشد بنابراین طراحی و پیاده سازی یک سیستم هزینه یابی مناسب جهت آگاهی از قیمت تمام شده هزینههای فعالیت انجام شده و خدمات ارائه شده و تلاش جهت کاهش هزینههای غیر ضرور و افزایش کیفیت خدمات ضروری و لازم الاجرا برای مدیران این مجموعههای آموزشی ، امری مهم وضروری به نظر میرسد . پژوهش حاضر با هدف معرفی یک سیستم هزینه یابی مناسب جهت تخصیص منابع حاصل از شهریه دانشجویان و آگاهی از هزینههای واقعی اطلاعات مناسبی را در اختیار مدیران این واحدهای آموزشی قرار میدهد. در این مطالعه هزینههای صورت گرفته در دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان در سال تحصیلی 89-90 مورد تحلیل قرار گرفته و هزینه تمام شده ارایه واحدهای درسی و آموزش دانشجودر مقطع تحصیلی کارشناسی طی یک سال محاسبه شده است روش مورد استفاده هزینه بر مبنای فعالیت میباشد که در آن پس از تجزیه و تحیلیل فرایند و فعالیت واحدهای اداری و آموزشی دانشکده در سه گروه مرکز فعالیت عمومی، میانی و اصلی طبقهبندی شده و هزینههای صورت گرفته با استفاده از مبناهای مناسب بین واحدهای مختلف و نهایتا بین دانشجویان توزیع شده است . رویکرد تسهیم هزینههای عمومی یکطرفه بوده و محاسبات از طریق نرم افزار اکسل 2007 صورت گرفته است و بابت کنترل دقت و محاسبات از تراز سالیانه دانشگاه آزاد اسلامی استفاده شده است. پس از انجام محاسبات نهایی هزینه تمام شده آموزش یک دانشجوی رشته کارشناسی در دانشکده علوم انسانی در مدل اول 6754766 ریال و هزینه تمام شده آموزش در مدل دوم 7835188 ریال در سال تحصیلی89-90 محاسبه شده است . بررسی اطلاعات مالی دانشکده علوم انسانی نشان میدهد در سالهای اخیر به علت عدم استقبال رشتههای ارائه شده در این دانشکده توسط دانشجویان در موقع انتخاب رشته و ادامه تحصیل با افت تعداد دانشجویان که منبع اصلی درآمدهای دانشگاه و پرداخت هزینههای جاری میباشد ، باعث شده است هزینههای سرمایه گذاریهای اولیه از قبیل احداث دانشکده مجزا ، انتخاب اساتید هیات علمی دارای مرتبه علمی بالا جهت تدریس به دانشجویان مربوطه در این مقطع تحصیلی در سالهای جاری نسبت به درآمدهای بدست آمده از محل شهریه دانشجویان بیشتر از سنوات گذشته باشد . از محدودیتهای پژوهشی میتوان به عدم دسترسی به اطلاعات مناسب و دقیق در مورد بعضی از هزینههای که به صورت عمومی از قبیل کتابخانه ، خوابگاه و سلف سریس که برای کلیه دانشجویان مصرف میگردد و برآورد تقریبی استفاده دانشجویان کارشناسی دانشکده علوم انسانی از این محلهای هزینه نام برد.
خلاصه ماشینی:
در این مطالعه هزینههای صورت گرفته در دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلمی واحد تاکستان در سال تحصیلی ٨٢-٢٠ مورد تحلیل قرار گرفته و هزینه تمام شده ارایه واحدهای درسی و آموزش دانشجودر مقطع تحصیلی کارشناسی طی یک سال محاسبه شده است روش مورد استفاده هزینه بر مبنای فعالیت میباشد که در آن پس از تجزیه و تحیلیل فرایند و فعالیت واحدهای اداری و آموزشی دانشکده در سه گروه مرکز فعالیت عمومی، میانی و اصلی طبقهبندی شده و هزینههای صورت گرفته با استفاده از مبناهای مناسب بین واحدهای مختلف و نهایتا بین دانشجویان توزیع شده است .
برای مثال در یک سیستم آموزشی جهت بررسی هزینه حقوق پرداخت شده برای آموزش دانشجویان کارشناسی دانشکده علوم انسانی میبایست هزینه حقوق پرسنل مشغول به کار در آموزش دانشجویان مذکور در دانشکده علوم انسانی محاسبه گردد تحلیل و گزارشگیری بهای تمام شده : مرحله نهایی شامل تجزیه و تحلیل اطلعات مربوط به بهای تمام شده حاصل از بکارگیری نظام هزینه یابی بر مبنای فعالیت و نتیجهگیریهای مربوط باشد که در مثال قبل این نتایج ممکن است باعث تجدید نظر ، حذف ، افزایش و یا حفظ تعداد پرسنل مشغول به کار در یک حوزه خاص اداری یا آموزشی گردد ٥- نحوه محاسبه و تهیه هزینهها اولین اقدام در انجام یک روش هزینه یابی شناسایی ساختار سازمانی واحد مورد مطالعه و تعیین مراکز فعالیت میباشد در تقسیم بندی صورت گرفته در این پژوهش سه مرکز فعالیت تعریف میشود : ١ - مرکز فعالیت عمومی یعنی واحدهایی که به عنوان واحدهای اداری و پشتیبانی بوده و به کلیه دانشجویان و دانشکدههای موجود در دانشگاه خدمات ارایه میدهند .