چکیده:
دو شهر قم و نیشابور ازجمله حوزه های مهمی بودند که از نیمه دوم قرن دوم به بعد و پس از افول حوزه کوفه، جمع کثیری از محدثان و اصحاب شیعی را در خود جای دادند. این دو مرکز در ترکیب اجتماعی صحابه ساکن آن ها، جهت گیری های عقل گرایی حدیث گرایی و ارتباط و تعامل با دیگر فرق اسلامی تفاوت های بسیاری داشتند؛ اما در باب مسائل مربوط به امامت، جریان های مشابهی در هر دو شهر وجود داشت. این دو شهر باوجود تمام تفاوت ها و اختلاف های بنیادینی که داشتند، درنهایت در باب امامت به نتایج مشابهی رسیدند و در هر دوی آن ها سه دیدگاه فکری حضور داشت: دیدگاه معروف به جریان اکثریت که روسای علمی شهر از آن حمایت می کردند، دیدگاه های پیروان هشام بن حکم و دیدگاه های پیروان مفضل بن عمر.
این مقاله برآن است تا با بررسی تطورات تاریخ فکری امامت در قم و نیشابور، ضمن مقایسه آن ها با یکدیگر، جریان های حاضر در آن دو را در دوره حضور ائمه(ع) تا سال 260ق/874م بررسی کند.
During the late 2nd century, Qom and Nishabur were of most important cities which housed numerous Shi'a scholars who collected Imams' Hadiths. Although there were fundamental differences between the social textures of Imams Sahabeh regarding rationality and Hadiths, there were some similarities between the two thought courses, mostly named as "Moaredh Stream"[Contrast stream]. This stream of thought which could be said to belong to the Shi'a majority, believed in the relationship between Imams and angels and a sort of non-prophetic inspiration or revelation for Imams; however, it controverted any exaggeration and superiority and preponderance about them. On the other hand, marginal streams could be regarded as outcomes of Hisham ibn Hakam and Mofazzal bin Omar opinions which had some followers in both Qom and Nishabur. It seems Qom and Nishabur, despite all their dissimilarities and differences, got to similar upshots regarding Imamate. Three thought lines were present in both cities: first that of the majority supported by the city scientific scholars and Faqihs, second, Hisham Hakam viewpoint and third, Mofazzal bin Omar standpoint.
خلاصه ماشینی:
تحلیل مقایسه ای دیدگاه های اصحاب نیشابوری و قمی ائمه)ع( در باب امامت محسن صمدانیان - مصطفی پیرمرادیان - مجید صادقانی * - محمدعلی چلونگر چکیده دو شهر قم و نیشابور ازجمله حوزه های مهمی بودند که از نیمه دوم قرن دوم به بعد و پس از افول حوزه کوفه، جمعکثیری از محدثان و اصحاب شیعی را در خود جای دادنعد انعد دو مرکع در ترکیع اجتمعایی صعحابه سعاکد نن هعا ،جهت گیری های یقل گرانی حدنث گرانی و ارتباط و تعامل با دنگر فرق اسلامی تفاوت های بسیاری داشتند؛ امعا در بعابمسائل مربوط به امامت، جرنان های مشابهی در هر دو شعهر وجعود داشعت انعد دو شعهر بعاوجود تمعام تفعاوت هعا واختلاف های بنیادننی که داشتند، درنهانت در باب امامت به نتانج مشابهی رسیدند و در هر دوی نن ها سه دندگاه فکعریحضور داشت: دندگاه معروف به جرنان اکثرنت که رؤسای یلمی شهر از نن حمانت معی کردنع د، دنعدگاه هعای پیعروانهشام بد حکم و دندگاه های پیروان مفضل بد یمراند مقاله برنن است تا با بررسی تطورات تارنخ فکری امامت در قم و نیشابور، ضمد مقانسه نن ها با نکدنگر،جرنان های حاضر در نن دو را در دوره حضور ائمه)ع( تا سال 062 ق/ 478 م بررسی کند واژه های کلیدی: قم، نیشابور، اصحاب ائمه)ع(، امامت، یلم امام، یصمت مقدمه در طول دوران حضور ائمه(ع)، یعنی تا سال 260ق/874م، شهرهایی بهعنوان پرچمداران نشر و ترویج حدیث شیعه فعالیت میکردند.