چکیده:
در این گفتار برآنیم تا با بررسی متنشناسانه دستنوشت کلّیات سنایی متعلّق به کتابخانه
عمومی کابل نشان دهیم که اگرچند بتوان این دستنوشت را به عنوان دستنوشتی کهن از کلّیات
سنایی پذیرفت، لیکن آن را به عنوان اساس تصحیح آثار وی نمیتوان مورد اطمینان قرار داد.
آنچه بیش از هر چیز درباره این نسخه باید با احتیاط تلقّی شود اشعاریست که این دستنوشت
یگانه مرجع کهن انتساب آنها به سناییست (گذشته از دستنوشت 5468 کتابخانه ملک که به
احتمال بسیار با نسخه کابل همخانواده است). از سوی دیگر اصالت تقسیمبندی اشعار سنایی
در دستنوشت کابل جای گمان داشته، پس و پیشی ابیات و ضبط آنها در این نسخه دچار
نادرستیهای بسیار است.
خلاصه ماشینی:
"ابیات نخست و سوم منقول در بالا را از آنجا که تأثیری در انتساب غزل به هیچ کس ندارند اینجا به برخی از غزلهایی که در این بخش مورد بررسی قرار میدهیم جزو غزلهائی که منحصر به نسخه کابل دانستیم نیستند رک:ص 4 همین گفتار، پاورقی 1 ؛ لیکن از آنجا که در میان نسخ جلالی پندری تنها دستنوشت کابل آنها را داراست و ممکن است که مدرس از روی نسخه بسیار جدیدی آنها را به دیوان خود وارد کرده باشد، بررسی آنها را لازم دانستیم.
پیش از این محمد معین در مقالهای با عنوان «برهانی و قصیده او» (نشریه دانشکده ابیات تبریز، س 1، ش 1 ص 18 ـ 7 ؛ تجدیدچاپ در مجموعه مقالات دکتر محمد معین، ج 1، ص 252 ـ 240) مردود بودن انتساب این غزل به سنایی را تا حد زیادی روشن ساخته است ؛ لیکن از آنجا که هم در غزلهای سنایی و هم در در اقلیم روشنائی (شفیعی کدکنی در جای دیگر با اتکاء به آنکه غزل مورد نظر در «نسخه بسیار کهن دیوان سنائی که از قرن ششم باقی است و متعلق به موزه کابل بوده است..."