چکیده:
حضرت علی اکبرعلیه السلام فرزند ارشد امام حسین علیه السلام و لیلا _ دختر میمونة بنت ابی سفیان حرب _ است. ایشان با آنکه امام نبود و ظرفیت وجودیاش به اندازه امام حسین علیه السلام نمیرسید، اما دارای فضایل اخلاقی بود که او را به الگویی دوستداشتنی در میان جوانان مبدل ساخته است و جوانان با پیروی از فضایل اخلاقی ایشان میتوانند راه سعادت و رستگاری را بپیمایند. از همین رو این مقاله بر آن شده که با روش توصیفی _ تحلیلی، فضایل اخلاقی حضرت علی اکبرعلیه السلام را با استناد به واقعیات تاریخی و روایات معتبر بررسی کند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که فضایل اخلاقی حضرت علی اکبرعلیه السلام دلالت بر عظمت و بزرگواری آن حضرت علیه السلام به عنوان شبیهترین فرد در اخلاق به رسول خدا (ص) و یک الگوی محبوب و حماسهساز دارد
خلاصه ماشینی:
"حتی این شباهت اخلاقی حضرت علیاکبر( به اخلاق رسول خدا( در میدان جنگ، زمانی که امام حسین( میخواست ایشان را به میدان بفرستد نمایان شد که فرمود: اللهم اشهد علی هؤلاء القوم، فقد برز إلیهم غلام اشبه الناس خلقا و خلقا و منطقا برسولک محمد(، کنا إذا اشتقنا إلی نبیک نظرنا إلی وجهه، اللهم امنعهم برکات الأرض، و فرقهم تفریقا، و مزقهم تمزیقا، و اجعلهم طرائق قددا، و لا ترض الولاة عنهم أبدا، فإنهم دعوونا لینصرونا ثم عدوا علینا یقاتلوننا؛ (بحرانی، 1407: 285؛ عسکری، 1410: 3/122؛ لجنة الحدیث، 1416: 554؛ مجلسی، 1403: 45/43؛ یعقوب، 1418: 328) خدایا!
پس از این سخن، ایشان به میدان نبرد رفت و به حالت رجز فرمود: أنا علی بن الحسین بن علی نحن و بیت الله اولی بالنبی والله لا یحکم فینا ابن الدعی أطعنکم بالرمح حتی ینثنی أضربکم بالسیف أحمی عن أبی ضرب غلام هاشمی علوی 1 (صدوق، 1376: 162، المجلس الثلاثون؛ حلی، 1406: 68) همین ماجرا را ابن عساکر در کتاب خویش اینگونه نقل میکند: مردی از شامیان، علیاکبر، فرزند حسین( را که مادرش آمنه، دختر ابو مرة بن عروة بن مسعود ثقفی بود و مادر آمنه نیز دختر ابوسفیان بن حرب (جد یزید) بود، منم علی، پسر حسین، فرزند علی.
آنگاه امام حسین( زبان خویش را در دهان فرزند عزیزش گرفت و مکید و انگشتر خود را به حضرت علیاکبر( داد و فرمود: خذ هذا الخاتم فی فیک و ارجع إلی قتال عدوک، فإنی أرجو أنک لا تمسی حتی یسقیک جدک بکأسه الأوفی شربة لا تظمأ بعدها أبدا؛ (بحرانی، 1407: 286؛ عسکری، 1410: 3/123؛ لجنة الحدیث، 1416: 555؛ مجلسی، 1403: 45/43؛ یعقوب، 1418: 329) این انگشتر را در دهانت بگذار و به نبرد با دشمن بازگرد."