چکیده:
روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتواست. جامعه آماری کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم بوده است. در این تحقیق واحد تحلیل متن، تصویر و تمرین بوده است. روایی و پایایی ابزار پژوهش تایید شده است. عمدهترین یافته های پژوهش بیانگر آن است که ۳۷۷ مورد در متن، ۱۹۷ تصویر و ۱۵۶ فعالیت دانش شهروندی را به گونهای مطرح ساخته اند که تقریبا در نیمی از متن و تصویرها و تمرین های کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم به عنصر «دانایی محوری» توجه شده است، اما به دیگر عناصر توجه چندانی نشده است. به عبارت دیگر، در متن ۱۹۲ مورد و ۱۱۹ تصویر و ۸۷ تمرین به عنصر دانایی محوری در کتاب مطالعات اجتماعی پرداخته اند. در حالیکه در متن و تمرین ها به «مشارکت» و در تصویر به عنصر «انتقادگری» و «انتقادپذیری» اشاره کمتری شده است. به عبارت دیگر، توجه به دانش شهروندی در کتاب مطالعات اجتماعی به میزان قابل توجهی نیست، زیرا بسیاری از عناصر دانش شهروندی مانند مشارکت، انتقادگری و انتقادپذیری در متن، تصویرها و تمرین ها تا حدودی نادیده گرفته شده اند. قصور و ناتوانی کتاب مطالعات اجتماعی در توجه به عناصر دانش شهروندی باعث خواهد شد، دانش آموز نتواند از وظایف شهروندی خود آگاه شود.