چکیده:
ادبیات بومی مجموع های از عناصر فرهنگی مذهبی است که در پی نشان دادن شیو ه ی زیست ملتی معین است. اثر خواب با چشمان باز، مجموعه ی چهارده داستان کوتاه نوجوان امروز است. از ویژگی های برجسته ی این مجموعه، ارا یه ی تصویری زنده از مولفه های بومی مذهبی ایرانی در همه جای کتاب است. ذکر این امر لازم است که مراد از بومی گرایی در این نوشتار، عناصر بومی در گستر ه ی سرزمین ایران و در معنای عام آن است. در پژوهش حاضر، عناصر بومی در دو بخش فرهنگ ملی و فرهنگ مذهبی بررسی شد ه است. نویسند ه ی بومی گرا بارها در بخش فرهنگ ملی، به آداب و رسوم ملی، باورهای عوام، بازی و سرگرمی، کنایات وضرب المثل ها، غذاهای سنتی و نوع پوشاک ایرانی اشاره داشته است. در بخش فرهنگ اسامی با تاکید بر مذهب شیعه، به ذکر مبانی، آداب و رسوم و سنتهای مذهبی پرداخت هاست. دیگر شاخصه های فرهنگ ملی همچون هنرهای عامیانه، طب عامیانه، قصه ها، مشاغل بومی، صنایع و شاخصه های جغرافیایی حضور کمرنگ تری دارند.
خلاصه ماشینی:
«رابــرت جورجـز و مایـکل جونـز، نویسـندگان کتـاب فولکلـور شناسـی ، نمونه هـای مـوارد فولکلـوری را دربرگیرنــده ی هــزاران نــوع می داننــد و می گوینــد: بــا اینکــه عنصــر میانجــی و ارتباطــی بســیاری از نمونه هــا یــا گونه هــای فولکلــور ماننــد قصه هــا، تصنیف هــا و ضرب المثل هــا زبـان اسـت ، لیکـن نمونه هـای فولکلـور غیـر زبانـی کـه در آنهـا زبـان نقـش مسـتقیم نـدارد؛ ماننــد بســیاری از بازی هــا همچــون «قایــم باشــک » و بســیاری از آداب و رســوم و آیین هــا، موســیقی ، رقــص ، باورهــا ـ بــه جــز باورهایــی کــه زبان گرداننــد ـ بــر نمونه هــای فولکلــور زبانـی پیشـی دارنـد.
پژوهش هـای دیگـری نیـز در زمینـه ی بررسـی عناصـر بومـی بـر دیگـر داسـتان ها صـورت پذیرفته اسـت کـه در ذیـل بـه برخـی از آنهـا اشـاره می شـود: مصطفــی گرجــی (١٣٨٧) در مقالــه ای تحــت عنــوان «بررســی و تحلیــل عناصــر بومــی (دینـی و ملـی ) بزرگتریـن رمـان فارسـی » ایـن ابعـاد و زمینه هـا را در رمان کلیـدر طبقه بندی ، بررســی و تحلیــل کرده اســت .
در برخــی دیگـر از داسـتان ها، زن در نقـش قربانـی ظاهـر می شـود؛ قربانـی کـه یـا اسـیر خودخواهـی و بدخلقی هــای همســر اســت (همــان : ١٥)، یــا قربانــی کــه مــورد آزار جنســی قــرار گرفتــه و بنـا بـر عـرف جامعـه ، ناچـار بـه سـکوت اسـت .
در ذیـل بـه دو بخـش مؤلفه هـای فرهنــگ بومــی ـ ملــی و مؤلفه هــای فرهنــگ بومــی ـ اســلامی کــه در اثــر بــه آنهــا اشــاره شده اســت ، پرداختــه می شــود: ٣ـ مؤلفه های فرهنگ بومی ـ ملی ٣ـ ١ـ آداب و رسوم آداب و رسـوم ، مجموعـه اعمـال و رفتارهایـی اسـت کـه در میـان عامـه رایـج اسـت ؛ ماننـد آداب و رسـوم ازدواج (خواسـتگاری ، بلـه بـران ، پاگشـا، ماه عسـل و ...
(
, 
, 
)
