چکیده:
از جمله امارات مورد بحث در علم اصول شهرت فتوائیه است که به معنی فتوای واحد معظم فقهای امامیه است. علمای اصول، تنها در حجیت و عدم حجیت آن بحث دارند؛ در حالیکه امکان دسترسی به فتوای معظم فقها نیز جای بحث دارد از اینرو شیخ انصاری در کتاب رسائل، شهرت فتوائیه را به فتوای معظم فقهاء معروف تعریف کرده است. نظر نگارنده این است دسترسی به آراء معظم فقها معروف و غیرمعروف به دلائلی غیرممکن است که از جمله اَن؛ گمنامی بسیاری از فقیهان، تقیّه در برابر حاکمان متعصّب و محو بیشتر آثار قلمی است. از اینرو آنچه به نام شهرت فتوائیه در کتابهای فقهی آمده در حقیقت فتوای تعدادی از فقها است که مصداق شهرت فتوائیه نیست و از طرفی أدلّهای که برای حجیت شهرت فتوائیه اقامه شده دلالت بر حجیت فتوای معظم فقهای معروف ندارد.
One of cases among circumstance which is discussing in methodology is reputation of fatwa. The jurists of methodology only argue in its authority and lack of authority. Whereas the access to the fatwa of great holy jurists is also discussed. Hence، Sheikh Ansari in his book " Rasael" has defined the reputation of fatwa as the options of great jurists. The authors' opinion is that the access to the ideas of great jurists who are famous and non- famous is impossible for some reasons such as the idea of anonymity of jurisprudents، dissimulating against fanatical ruler and deletion of the most written works. Hence what we call reputation of fatwa in methodology book is infrequent fatwa of jurists. It emphasizes the fatwa of famous jurists. But this fatwa is not proof of reputation of fatwa.
خلاصه ماشینی:
برای مثال کسیکه در کشور ایران زندگی میکند آیا میتواند نظرات فقهاء را در باره وجوب و عدم وجوب تخییری نماز جمعه معلوم کند؟ آیا می تواند نظرات علمای عراق لبنان، بحرین، افغانستان، هند و دیگر فقهای ساکن در دیگر مناطق را به دست آورد؟ 5-2- دسترسی به آراء مشهور متأخرین حال سؤال این است اگر به دست آوردن رأی مشهور در عصر حاضر ممکن نیست عصری که به دلیل پیشرفتهای علمی دستیابی به آراء فقهاء نسبت به گذشته آسان است چگونه میتوان نظر گذشتگان را به دست آورد؛ به ویژه که بسیاری از آنان به دلیل حکومت مخالفان متعصب بر بلاد اسلامی و ترس از شمشیر چارهای جز تقیه نداشتند و گروهی نیز به دلیل اظهار رأی به شهادت میرسیدند و از طرفی بسیاری از آثار فقهی آنان به دلیل مرور زمان و یا روی کار آمدن فقیهانی معروفتر و یا حمله دشمنان به بلاد اسلامی از بین رفته است.
سپس به رد ادله می پردازد و میفرماید: « اما جواب وجه اول این است مناط حجیت خبر واحد ظن شخصی نیست تا بگویند ظن حاصل از شهرت، قویتر از ظن حاصل از خبر واحد است، بلکه دلیل حجت خبر واحد سیره است آن هم به دلیل اینکه خبر واحد، مفید ظن نوعی است نه ظن شخصی و اما جواب وجه دوم: روایت مربوط به شهرت در روایت است؛ زیرا سائل از امام سؤال می کند اگر هر دو مشهور بودند چه باید کرد و معلوم است شهرت فتوائیه در دو طرف مسأله ممکن نیست و اما جواب از وجه سوم مراد از «مجمع علیه» این است یک روایت را همه راویان نقل کردهاند حتی کسانی که روایت شاذ را نقل کرده برخلاف خبر دیگر که تنها گروهی آنرا نقل کردهاند و در شهرت فتوائیه چنین چیزی ممکن نیست» ( عراقی، بیتا، 3، 100).