چکیده:
هدف از مقالة حاضر بررسی و تبیین شیوة تولید خوانش منفی و پرسشی در آن دسته از جملات پرسشی بلی-خیر در فارسی است که در آنها فعل تحت فرایندی نقشی-کلامی پیشگذاری میشود و در حاشیة سمت چپ جمله در جایگاه قبل از فاعل قرار میگیرد. دادههای مورد استناد در این پژوهش برگرفته از گونة گفتاری فارسی معیار و چارچوب نظری مورد استفاده، نظریة بازبینی مشخصهها در برنامة کمینهگرای چامسکی (1995، 2000، 2001a و 2001b) و نیز فرضیة گروه متممنمای انشقاقی ریتزی (1997) است. بدین منظور، نخست این ایده مطرح میگردد که فعل پیشگذاریشده در ساختهای پرسشی بلی-خیر مثبت و منفی در جایگاه هستة گروه تأکید فرود میآید. در ادامه، پیشنهاد میشود که به دلیل عدم امکان حرکت آشکار فعل منفی به جایگاه هستة گروه منظوری به منظور فراهمنمودن خوانش پرسشی، مشخصة [+پرسشی] بر روی فعل به تنهایی با هدف بازبینی و ارزشگذاری مشخصة [-پرسشی] هستة گروه منظوری به این جایگاه حرکت میکند و مشخصة [منفی] را در جایگاه گروه تأکید باقی میگذارد. این سازوکار تضمین میکند که مشخصة [منفی] بر روی فعل، مشخصة [+پرسشی] را تحت تسلط سازهای قرار ندهد و از این طریق، از تولید خوانشی غیرقابل قبول جلوگیری شود.
خلاصه ماشینی:
منفی سازی و حاشیۀ سمت چپ جمله در جملات پرسشی بلی -خیر در فارسی : 1 رویکردی کمینه گرا حسین مغانی ٢ دانش آموختۀ دکتری زبان شناسی ، دانشگاه رازی چکیده هدف از مقالۀ حاضر بررسی و تبیین شیوة تولید خوانش منفی و پرسشی در آن دسته از جملات پرسشی بلی-خیر در فارسی است که در آنها فعل تحت فرایندی نقشی-کلامی پیش گذاری میشود و در حاشیۀ سمت چپ جمله در جایگاه قبل از فاعل قرار میگیرد.
بنابراین ، با درنظرگرفتن این گروه های نقشی در حاشیۀ سـمت چـپ جملـه ، ریتـزی (١٩٩٧) بازنمایی زیر را برای فاز متمم نما پیشنهاد می کند: (1) FORCE (TOP*) FOC (TOP*) FIN IP سپس ، این بازنمایی توسط ریتزی (٢٠٠١) بسط داده شده است تـا عناصـری را کـه بیـان کننـدة نیـروی منظوری پرسشی ٣٧ در جملات بلی -خیر درونه ای در زبانی مانند ایتالیایی هستند نیز دربرگیرد: 26.
این درحالیست که در پژوهشـی دیگـر (تفکری رضایی و مغانی، زیر چاپ )، با ارائۀ شواهدی چند نظیر نامشخص بودن انگیـزة واقعـی حرکـت سازة فاعل به انتهای جمله در چارچوب برنامۀ کمینه گرا، دشواربودن تعیین انگیزة خروج برای سازه های چندگانه به همراه فاعل به انتهای جمله ، ماهیت متفاوت فعـل نسـبت بـه عناصـر پـیش گـذاری شـده در ساخت هایی که دارای چندین عنصر مبتداشده هستند، و نیز غیردستوری بودن سـاخت هایی کـه در آنهـا جزء همکرد در افعال مرکب در جایگاه قبل از فاعل و جزء غیرفعلی در جایگاه بعد از مفعول قرار دارد، استدلال شده است که در آن دسته از ساخت های پرسشی بلی -خیر که ترتیب فعل و فاعـل دسـتخوش تغییر شده ، این فعل است که ضمن تولید در جایگاه بی نشان خود، پیش گذاری می شود.