چکیده:
امروزه، اعتیاد بهصورت آسیبی اجتماعی پیامدهای ویرانگر و هزینههای هنگفتی را بر پیکره جامعه وارد میکند. ازجمله آثار نامطلوب و بنیانفکن اعتیاد طلاق، کاهش امنیت اجتماعی، افزایش سرقت و انتقال بیماریها هستند که دولت برای از بین بردن آنها بهناچار هزینههایی را متحمل میشود؛ به همین دلیل، ارزشی که مردم برای کاهش اعتیاد در جامعه و به دنبال آن، بهبود کیفیت زندگی اجتماعی قائل هستند، بهمنظور ارزیابی برنامههای دولت در مبارزه با مواد مخدر و کاهش اعتیاد سودمند است. باتوجهبه این مطالب، در این پژوهش این ارزش ذهنی در شهر اصفهان با بهکارگیری روش ارزشگذاری مشروط کمیسازی شده است. برای این کار، پرسشنامه ارزشگذاری مشروطی بهصورت دوگانه و دوحدی برای برآورد تمایل به پرداخت افراد بهمنظور کاهش میزان اعتیاد طراحی شده است و 314 سرپرست خانواده از قشرهای درآمدی مختلف در کلانشهر اصفهان، آن را تکمیل کردهاند. تحلیل اطلاعات با استفاده از الگوی پروبیت انجام شده و مطابق نتایج، تمایل به پرداخت در افراد، از 3 متغیر قیمت پیشنهادی نخست، درآمد ماهانه خانوار و جنسیت افراد تاثیر پذیرفته است. میزان تمایل به پرداخت هر خانواده برای کاهش میزان اعتیاد جامعه در شهر، معادل 159هزار و 600 ریال در ماه و برای تمام خانوارهای ساکن شهر، حدود 93میلیارد ریال در ماه و حدود 1110میلیارد ریال در سال برآورد شده است.
خلاصه ماشینی:
زیادبودن میزان اعتیاد در جامعه، به شکل هزینه نگهداری معتادان در زندان یا ارائه خدمات به آنان ازطریق سازمان بهزیستی هزینههای آشکار زیادی برای دولت در بر دارد؛ اما در کنار این هزینههای ظاهری و شمردنی هزینههای دیگری نیز وجود دارد که ارزش پولی آنها مشخص نیست و درعینحال، اهمیت دارند.
در این پژوهش برای برآورد میزان تمایل به پرداخت شهروندان شهر اصفهان، از روش ارزشگذاری مشروط[8] بهمنظور کاهش اعتیاد استفاده شده است.
دلیل بهکارگیری این روش این است که بهبود کیفیت زندگی اجتماعی درنتیجه کاهش اعتیاد به مواد مخدر، محصولی غیربازاری محسوب میشود و محصول بازاری خاصی وجود ندارد که با آن مرتبط شود؛ بنابراین، درباره افراد نیز رفتار قابل مشاهدهای وجود نخواهد داشت که برای آنها از روشهای دیگر، مثل روش هدانیک یا هزینه سفر استفاده کرد.
این روش دستکم یک نقطه ضعف دارد و آن اینکه درزمینه تعیین میزان واقعی تمایل پاسخگویان به پرداخت، ناکارآمد است (Haab & McConnell, 2002: 84) بنابراین، احتمال دارد در مطالعات مبتنی بر این روش، پژوهشگر ملزم شود تعداد زیادی نمونه جمعآوری کند (Genius et al.
این گزینش، با به کارگیری روش انجام میشود که دراین زمینه، رابطه 24 آورده شده است: = (24) در رابطه 24 هرچه این نسبت کمتر باشد، کارایی و دقت برآوردها بیشتر و نتایج قابل اعتمادتر خواهند بود (Krinsky & Robb,1986 in Jeanty,2007: 21 ).
<رجوع شود به تصویر صفحه> نتیجه و پیشنهادها در این پژوهش، تمامی ساکنان شهر اصفهان بهصورت جامعه آماری انتخاب شدهاند و برآورد تمایل به پرداخت آنها برای کاهش میزان اعتیاد به شکل هدف در نظر گرفته شده است.