چکیده:
مسئله هویت در هنر ، به عوامل گوناگونی چون اعتقادات و اندیشه های مذهبی ، جهان بینی ، روابط اجتماعی و سیاسی ، پیشینه و قدمت تاریخی و مواردی از این دست بستگی دارد . همچنین هویت موجود در اثر هنری ، هویتی تک بعدی نیست بلکه دارای وجوه و لایه های مختلفی است که هر وجه از آن به عوامل متفاوتی باز می گردد . لذا هر اثر هنری می تواند دارای تعداد لایه های هویتی باشد که یک یا چند لایه در سطوحی پنهان از مخاطب قرار دارند و یک لایه شاخص در اولویت قرار می گیرد .لازم به ذکر است که این لایه های پنهان یا کم اهمیت تر ، بر نمود لایه هویتی بارز تاثیر خواهند داشت . دوره قاجار از جمله ادوار شاخص در ایران است که هنر آن با توجه به مسائل سیاسی و اجتماعی و رجوع به فرهنگ ایران باستان و نیز ارتباط گسترده با غرب ، از وجوه مختلفی برخوردار است لذا می توان لایه های هویتی چندگانه ای را در هنر دوره قاجار باز شناخت . این مقاله درصدد پاسخ به این سوال ها است:
لایه های هویتی موجود در هنر دوره قاجار کدامند ؟
در کاشیکاری دوره قاجار ، کدام لایه های هویتی بروز و ظهور بیشتری داشته اند ؟
نتایج نشان داد که چهار لایه هویتی شامل : ایران باستان ، ایرانی _اسلامی ، فرنگی مآبی و اسلامی در هنر دوره قاجار قابل بازیابی است و در هر گونه هنری ، هر کدام از این لایه ها اهمیت بیشتری داشته اند . روش تحقیق این مقاله توصیفی _ تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات ، کتابخانه ای است.
The Concept of Identity in all cultures and countries depends on religion, ideology, political and social relations and history. The identity in Artwork has different layers and each layer depends on different aspects.so in artworks we can study this identity in different manner and each artwork might have several layers that one of them is stronger and obvious and the others are hidden. But all these identity hidden layers will influence on the artworks obvious identity layer. Art in Qajar Era is one of the effective art periods in Iran according to social and political matters and Archaism and also widespread relations with the west has different aspects so we can find several identity layers in this Era and its artworks. The questions are:
- What are identity layers in Qajar Era art?
- Which identity layers appeared more than other layers in Qajar ceramics?
The results show that there are four identity layers: ancient Iran, Persian Islamic, Imitation of the West and Islamic manner in Qajar Era and in each type of artworks,some layers have more importance.
The research method is descriptive-analytical, based on library sources. Statistical population includes 10 examples of ceramics in Qajar Era using selective procedure.