چکیده:
چکیده زمینه: لایه تحوّل نظام مالیاتی کشوریکی از اسناد بالادستی مهم مدیریت عمومی به شمار میرود که باید از منظر خطمشی گذاری ارزیابی شود.هدف: هدف این تحقیق، مطالعه آسیب شناسانه تدوین و اجرای لایحه تحوّل نظام مالیاتی از منظر خطمشی گذاری بوده است.روش: با توجّه به رویکرد اتّخاذ شده، هفت متغیر اصلی موثّر بر توفیق خطمشی تحوّل نظام مالیاتی در سه عرصه سیاستگذاری، نهادی و عرصه خرد از ادبیات نظری استخراج شد. جهت عملیاتی سازی عوامل مذکور علاوه بر مطالعه ادبیات تحقیق با 5 نفر از متخصّصان دانشگاهی حوزه خطمشی گذاری عمومی مصاحبه نیمه ساختارمند به عمل آمد که بر مبنای تحلیل آنها 69 مولفه برای متغیرهای فوق استخراج شد. جهت ارزیابی مولفههای مذکور در خطمشی تحوّل نظام مالیاتی، روش پیمایش مبتنی بر پرسشنامه کتبی در بین 15 نفر از کارشناسان امور مالیاتی و سیاستگذاری مالی انجام شد.نتایج: بیشترین نقاط ضعف لایحه تحوّل نظام مالیاتی از منظر خطمشی گذاری در عرصه سیاستگذاری بوده است که در آن بهاندازه کافی به عوامل مربوط به ویژگیهای خطمشی و مولفههای مهم شکلگیری خطمشی توجّه نشده است. همچنین عاملهای مربوط به عرصه خرد نیز کمتر مورد توجّه تدوینگران و مجریان بوده است. در این لایحه مولفههای مربوط به بازخوردهای جمعیت هدف نیز تا حد زیادی مغفول واقعشده و توجّه زیادی به عوامل محیطی کلان مداخلهگر نشده است. امّا نقاط مثبت لایحه مذکور صرفا در عرصه نهادی یا سازمانی بوده است که به ترتیب عبارت است از: تعیین دقیق روابط بین سازمانی در اجرای خطمشی، توجّه به مولفههای لایهها و سطوح درگیر و مولفههای موثّر بر پاسخهای مطلوب مجریان خطمشی.
خلاصه ماشینی:
"جدول (3): آزمون فریدمن رتبه بندی مؤلفههای شکلگیری خطمشی تحول نظام مالیاتی مؤلفه میانگین آماری رتبه میانگین وضعیت ارزیابی (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول (4): آزمون فریدمن رتبه بندی مؤلفههای لایهها و ترازهای درگیر در خطمشی تحول نظام مالیاتی مؤلفه میانگین آماری رتبه میانگین وضعیت ارزیابی (به تصویر صفحه مراجعه شود) 3-2-2-3- ارزیابی مؤلفههای لایهها و ترازهای (سطوح سازمانی) درگیر در خطمشی لایهها و ترازهای درگیر در خطمشی یکی از عوامل عرصه نهادی بوده است که برای آن 7 مؤلفه استخراج شده و وضعیت آنها مورد ارزیابی کارشناسان قرار گرفته شد: براساس نظر نمونه آماری، مهمترین نقاط قوت لایحه مورد بررسی در این حوزه عبارت است از ارتباط قوی بین سطوح مختلف تدوین و اجرای خطمشی تحول نظام مالیاتی از سطح کارمندان مالیاتی خرد گرفته تا سطح میانی و مدیریت کلان آن و نیز تمرکز زدایی در لایهها و سطوح و ترازهای اجرا، به عبارت دیگر اختیارات اجرایی لازم به استانها و شهرستانها تفویذ شده و از تمرکز اجرا در یک سازمان یا بخش واحد جلوگیری به عمل آمده جدول (5): آزمون فریدمن رتبه بندی مؤلفههای عوامل موثر بر پاسخهای مجریان خطمشی طرح تحول نظام مالیاتی مؤلفه میانگین آماری رتبه میانگین وضعیت ارزیابی (به تصویر صفحه مراجعه شود) است.
اما از منظر کارشناسان، لایحه مذکور در بعد روابط بین سازمانی تنها دارای این نقطهضعف بوده است که نقش سازمانهای دولتی و غیر دولتی در اجرای تحول نظام مالیاتی بصورت مشخص، تعیین نشده است 3-2-2-6- ارزیابی مؤلفههای بازخورد جمعیت هدف در خطمشی بازخورد جمعیت هدف نیز ازجمله عوامل عرصه خرد (زمینه) مؤثر بر اجرای موفق لایحه تحول نظام مالیاتی بوده است که برای آن 7 مؤلفه شناسایی و استخراج شده است."