چکیده:
هدف اصلی در این پژوهش بررسی و تبیین نقش مسئولیتپذیری در تربیت اجتماعی نوجوانان براساس تفسیر المیزان است. روش مورد استفاده در این پژوهش تحلیل محتوای تفسیر المیزان است. جامعه مورد نظر پژوهش قرآن و تفاسیرقرآنی بوده و نمونه پژوهش تفسیر المیزان میباشد؛ روش نمونهگیری نیز سرشماری از آیات قرآن میباشد. یافتههای پژوهش: مسئولیت یعنی مورد بازخواست قرارگرفتن در برابر آنچه به ما سپرده شده است. انسان در مقابل خود، جامعه و پروردگار خویش مکلف به انجام وظایفی است. از جمله لوازم مسئولیتپذیری اجتماعی میتوان به داشتن اختیار، آگاهی، اراده فردی و جمعی، برخورداری از قدرت و توانمندی، گرایشهای متضاد، انتخاب قبل از عمل اشاره نمود. هم چنین از کارکردهای مسئولیتپذیری میتوان به بهبود رابطه میان فرد و جامعه، ارتقای درک و شعور اجتماعی، که یکی از پایههای بسیار مهم در رشد مسئولیتپذیری میباشد، اشاره کرد، زیرا اگر شخصیت اجتماعی درست تربیت نشود، منجر به بروز اختلالاتی مانند افسردگی، بدبینی، استرس و پرخاشگری در روابط اجتماعی نوجوان با دیگران خواهد شد. برای مسئول بارآوردن نوجوانان استفاده از روشهایی مانند: داشتن استقلال، الگو برداری، نظارت اجتماعی نسبت به عملکرد، ایفای نقش توام با انضباط، ایجاد فضای تصمیمگیری و مواجهه با نتیجه عمل، کاربردی به نظر میرسد. هدف از مسئول بار آوردن نوجوانان اینست که؛ نوجوانان با شناخت امانات و تعهد نسبت به آنها ولایت خداوند را در زندگی قبول کرده و در قبال آن پاسخگو خواهند بود.
خلاصه ماشینی:
از طرف دیگر دوران نوجوانی زمان ارزشمندی برای یادگیری مسئولیت پذیری اجتماعی بوده اند، زیرا در این دوران است که فرد تمایل به استقلال دارد و هم چنین باید تصمیماتی دربارة برخی از ارزش ها و روش های رفتاری خود بگیرد (خواجه نوری و همکاران ، ١٣٩٣).
در این آیه با توجه به معنای امربه معروف و نهی از منکر؛ که چنگ زدن به ریسمان الهی تعبیر به خیر و جدایی از آن به شر تعبیر شده است ، هر یک از افراد جامعه در قبال یکدیگر مسئولیت داشته و باید به آن عمل نمایند و از اهل کتاب سخن به میان آمده است که ایمان آوردنشان را به عنوان امری خیر تعبیر نموده است .
با توجه به آیات قرآن و نوع تفسیری که علامه طباطبایی بیان نمودند، می توان مسئولیت پذیری را این گونه تعریف نمود: در معنای احساس تکلیف در برابر وظیفه ای است که به انسان محول شده و انسان اختیار کامل برای انجام آن را داشته است .
با توجه به آیات قرآن و تفسیر المیزان می توان ضرورت مسئولیت پذیری را در انواع زیر در دوره ی نوجوانی دسته بندی نماییم ؛ داشتن اختیار، آگاهی، اراده فردی، اراده جمعی، گرایش های متضاد، برخورداری از قدرت و توانمندی، انتخاب قبل از عمل و سایر ملزومات جهت انجام آنچه به حکم شرع و عقل نسبت به آن در امور زندگی فردی و اجتماعی؛ بر انسان واجب گردیده است .
الهام و آگاهی نسبت به خوب یا بد بودن اعمال به صورت تکوینی در انسان از طرف خداوند داده شده است در این زمینه در سوره شمس آیه های ٨-٧ قرآن بیان میدارد: «ونفس ...