چکیده:
حرمت تصویرگری جانداران، موجب اعتلای هندسه اسلامی گردید؛ زمانی که تصویرسازی قرونوسطی به باروک منتهی میشد، هنر اسلامی به نقشونگارهای آیینهکاریها سوق پیدا میکرد. امتزاج آیینهکاری با نقوش هندسی و مشبک پنجرهها، روزنها و دربها باعث نمیشد بیننده از ورای آنها به جهان بیروح، هندسی نگاه بیندازد، بلکه همان جهانی بود که در نگاه عارفانه شرقی، تجلی حضور مالامال و معطر یزدان بود. نگاه معناشناختی به این اشکال را میتوان فلسفه مستتر در نهان و نهاد هندسه دانست که غیر از هندسه ایرانی-اسلامی کمتر سراغی از آن را میشود در هنر سایر نقاط جهان یافت. این جستار تلاش دارد با روش توصیفی-تحلیلی و مطالعات کتابخانهای، به شناسایی رموز بهکاررفته در نقش هندسی ستاره هشتپری بپردازد که در نگارههایی از شاهنامه 602W موزه هنر والترز بهعنوان سلاح و سپر رزمآوران دیده میشود. فارغ از کارکرد نظامی ستاره هشتپر، این نماد در هندسه اسلامی دارای مفهوم معنوی بوده و نماد یادشده، جدای از کارکرد فیزیکی خود بهعنوان سلاحی که از نور بهره میگرفت، در هندسه اسلامی تلاشی برای بُعددِهی به انوار ساطعه خورشید حقیقت و تکاپویی برای انجماد انوار فرّار زمان و غلبه بر گذار آن نیز بوده است. خورشیدی که در اندیشه اسلامی، همقرینگی ماوراءطبیعی با حقیقت ازلی داشته و دارد.