چکیده:
نظام بین الملل فعلی را نظم سیال نامیده ام؛ و تصور می کنم نظم فعلی آرمانی ترین نظمی است که بشر از قرارداد وستفالی به بعد در حال تجربه آن است؛ هرچند ممکن است با مطلوب های ملت های مختلف فاصله های نجومی داشته باشد. البته چندی است که مختصاتی از آن رجعت به نظم های گذشته دارد.
معتقدم اثرات سه انقلاب موفق یعنی انقلاب استقلال طلبانه هند به رهبری ماهاتما گاندی و انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره) و انقلاب آرام ضد آپارتاید آفریقای جنوبی به رهبری نلسون ماندلا، هم بر نظام و هم بر نظم بین المللی فعلی تاثیر مستقیم و غیرمستقیم بسیار مثبتی بر جای گذاشته و موضوعات اصلی آن را به سوی ارزش های مشترک بشری متحول کرده است.
I have called the current international system a volatile world order. I suppose the current world order is the most ideal system man is experiencing after the Treaty of Westphalia، although it may have sky-high distance from the desirable standards of various nations. It is، of course، for some time that parts of its features bear the hallmark of return to the past world orders. I am of the opinion that three great and successful revolutions، namely Indian independence movement under Mahatma Gandhi، Islamic Revolution of Iran under Imam Khomeini، South African anti-apartheid movement under Nelson Mandela had had very positive direct and indirect influence on both international system and international order، so that major issues have developed it towards joint human values.
خلاصه ماشینی:
با اين وصف چگونه تأثير دموکراسي اسلامي بر کشورهاي مسلمان اطراف شما چندان قابل مشاهده نيست ؟ فروپاشي «قطب «شرق «و«تحول «مفاهيم آنگاه که نشانه هاي فروپاشي شوروي بارزتر شد، مطالبي که از سراسر جهان به دفتر مطالعات سياسي و بين المللي مي رسيد دلالت مي داد که اکثر موضوعات مرتبط با نظام بين الملل به گونه اي در تلاطم قرار گرفته که اذهان بسياري از اهل انديشه را نيز طوفاني کرده است ؛ و به نظر مي آمد که بسياري از واژه هاي سياسي يا تحول مفهومي يافته و يا در حال تغيير است .
اوج کلام امام در اين سخنراني که مبتني بر قاعده فقهي نفي سبيل مي باشد جايي است که هر سه قدرتي که در سياست خارجي خود در تاريخ معاصر ايران و جهان نقش هاي منفي زيادي به نام خود ثبت کرده اند يعني انگليس ، شوروي و آمريکا را مورد حمله قرار دادند و تمرکز اصلي را روي آمريکا بردند؛ چراکه آن کشور با پشتوانه امکانات فراوان اقتصادي ، نظامي و نيز جاذبه هايي مثبتي که داشت ، اگر فقط شوروي را در مقابل خود مي داشت ، چه بسا که همان رقيب موجب قدرت گرفتن بيشتر آمريکا مي گرديد و عرصه بازي درصحنه بين الملل براي همگان تنگ تر مي شد.