چکیده:
امیرتیمور گورکانی پس از تسلط بر ماوراءالنهر، نخبگان هنر را از مناطق متصرفه به پایتخت خود در سمرقند دعوت نمود. در ادامه نوادگان تیمور که به هنرها از جمله خوشنویسی علاقه ی زیادی داشتند؛جمع کثیری از خوشنویسان را در هرات گرد آوردند و مکتب هنری هرات را به سرحد کمال رساندند. خوشنویسی در عصر گورکانیان هند با تاثیر از خوشنویسی تیموریان ونیز تلاش خطاطان وکاتبان بزرگ ایرانی ونیز دلبستگی وتعلق امپراتوران گورکانی به این هنر و حمایت آنها از هنرمندان، به اوج کمال رسید. تاثیر قلمکاری ایرانی در قلمکارسازی هندی به وضوح دیده می شود و در دوره ی صفویه به هندوستان صادر می شد. هندیها در صنایع دستی وفنون بومی وتولیدات و منسوجات از طرحهای ایرانی استفاده می کردند. در عرصه ی صنایع دستی و فرش، همایون شاه چند فرشباف ایرانی را با خود به هندوستان برد، ایرانیان مهاجر، هنرفرشبافی را به هندوها آموزش میدادند.
خلاصه ماشینی:
"خوشنویسی در عصر گورکانیان هند با تأثیر از خوشنویسی تیموریان ونیز تلاش خطاطان وکاتبان بزرگ ایرانی ونیز دلبستگی وتعلق امپراتوران گورکانی به این هنر و حمایت آنها از هنرمندان، به اوج کمال رسید.
با توجه به این مطالب سعی شده است تا در مقاله ی حاضر به نقش و تأثیر ایرانیان در توسعه خط و خوشنویسی، صنایع دستی، فرش و هنر قلمکاری ایرانی بر هند در عصر گورکانی پرداخته شود.
(نوایی،1366: 96-95)علاوه برخطاطان هنرمندی که ذکر شد، در عصر تیموری و به ویژه در دارالسلطنه هرات خوشنویسان دیگری حضور داشتند که بسیار مشهور بودند و در کتاب گلستان هنر تألیف قاضی میراحمد منشی قمی وآیین اکبری اثر ابوالفضل علامی ونیز کتاب تاریخ رشیدی تألیف محمد حیدر دوغلات به آنها پرداخته شد.
(مجموعه مقالات روابط فرهنگی ایران وهند،1385: 161-160) سلطان محمد داراشکوه فرزند شاه جهان نسخ و نستعلیق را خیلی خوب می نوشت.
(مجموعه مقالات روابط فرهنگی ایران و هند، 1385: 160) از دیگر هنرمندان مشهور خوشنویس ایرانی که در کتابخانه سلطنتی کارمی کردند، می توان؛ علی محمد فراهانی، بابا احمد تفرش، حسین علی کاشی و موسی زنجانی را نام برد.
از دیگرخوشنویسان مشهور ایرانی که در عصر گورکانیان به هندوستان رفتند می توان: تأییدی یزدی، ملا محمد سید اشرف، خواجه محمد مقیم، شمسایی زرین رقم، تقی کاشی معروف به مروارید رقم وروزبه شیرازی را نام دارد(نوایی، 1366: 499) محمد عارف هروی یاقوت رقم، شمس الدین علی خان فرزند سید علی تبریزی محمد باقر زین الدین حسینی استاد پسران اورنگ زیب، محمد اسماعیل عاقل مازندرانی استاد خط در ثلث، ریحان، رقاع و نستعلیق، محمد سید اشرف مازندرانی شاعر و خطاط برجسته که استاد زیب النساء دختر اورنگ زیب بود."