چکیده:
هدف؛ این مقاله در پی بررسی چگونگی و زمان شکل گیری تشیّع در اسلام و وضعیت آن در زمان حیات پیامبر(ص)
و پس از آن تا دور اول دولت عباسی و نقد فرایند شکل گیری نظام مذهبی و سیاسی شیعه به ویژه در ایران بوده است.
روش؛ مقال حاضر با روش تحلیلی و توصیفی و با رویکردی کاربردی و منطقی, به اثبات این فرضیه میپردازد که
شیعه به عنوان مذهب» همزمان با بعشت پیامیر گرامی اسلام(ص) شکل گرفته, نظامی مذهبی و سیاسی را پی افکنده و
از همان ابتدا مورد توجه بخش عمدهای از مردم ایران قرار گرفته است. پافتهها، نقش خلفا و زمامداران عرب»
حاکمان ایرانی، قیامگران شیعی و حاکمان شیعه و در یک کلام، شکلگیری نظام مذهبی سیاسی تشیّع در پذیرش
تشم از سوی ایرانیان را بررسی کرده، اثبات کند که اولا) تش نشات گرفته از اندیشهها و آرای حضرت رسول(ص)
و صحابه بوده و نظام معرفی شده از سوی این مذهب برگرفته از اندیشههای اصیل اسلامی است و ثانی ورود آن به
ایران با ورود اسلام همزمان است. همین موضوع ثابت خواهد کرد که شیعه در قرون اولیه اسلام و همزمان با آن رشد
کرده و از شبهجزیرة عربستان به سایر نقاط جهان اسلام گسترش یافته است. نیچ هگیری: با پذیرش این امر مسجل
خواهد بود که مذهب شیعه, مذهبی نظاممند بوده که با بهره گیری از عملکرد خلفاء زمامداران عربریا، انجام قیامهای
مختلف از سوی علویان و مخالفان آمویان و عباسیان و نیز تشکیل حکومتهای شیعی در ایران برای دستیابی به استقلال
و معرفی اندیشههای خود تلاش کرده و همین امرء شیعه را به عنوان مذهب انتخابی ایرانیان به جهان معرفی کرده است.
The essay of ‘ Shia in religious and political systematization period since the forming till the end of Abbasi’s first caliphate’ is pursuing and considering how and the time of Shia’s forming in Islam and its condition in the time of the holly prophet lifetime and then، till the time of the first Abbasi’s caliphate، and considering the process of Shia’s religious and political system forming especially in Iran.
Method; For this matter، this essay is pursuing that by using an analytical and descriptive method along with practical and logical approach proving this assumption that Shia which was formed as a religion simultaneous with the holly prophet of Islam،s appointment and has formed as a religious and political system and from the beginning was welcomed by the majority people in Iran. The writer is trying to find answers appropriate to questions as; has Shia a gradual and interactive movement or not? Moreover، whether its establishment in Iran was sudden or gradual?
Results; The results of the present article indicate that considering the role of Khalifa ، and Arab’s governors، Iranian rulers، Shia’s revolutionaries and governors and in short، forming of Shia as a religious and political system in being accepted by proves that first Shia was retrieved from the thoughts and votes of the holy prophet of Islam and his companions and the introduced system from this religion was retrieved from islamic original thoughts، and second، its entrance into Iran was simultaneous with the entrance of Islam. This subject also proves that Shia with its growth extended from the Arabian peninsula to other parts of the world in the first decades of Islam.
Conclusion;The author of the research concludes Shia as a systematic religion and by utilizing the Khalifas’ role، Arabs’ governors and doing various revolutions from Alavis’ and Omavis’ opponents، and also by forming Shia’s government in Iran tried to achieve independence and introduce its thoughts، and the very matter Shia is introduced as a selected Iranian religion to the world.
خلاصه ماشینی:
نتیجهگیری: با پذیرش این امر مسجل خواهد بود که مذهب شیعه، مذهبی نظاممند بوده که با بهرهگیری از عملکرد خلفا، زمامداران عرب، انجام قیامهای مختلف از سوی علویان و مخالفان امویان و عباسیان و نیز تشکیل حکومتهای شیعی در ایران برای دستیابی به استقلال و معرفی اندیشههای خود تلاش کرده و همین امر، شیعه را به عنوان مذهب انتخابی ایرانیان به جهان معرفی کرده است.
ب) بیان مسئله شکلگیری مذهب شیعه در جهان اسلام سابقهای به قدمت اسلام داشته و همواره به عنوان یک مذهب پویا و فعال که حرکت و قدرت فکری و فرهنگی خود را از شخص پیامبر عظیمالشأن اسلام و خانوادۀ گرامیشان دریافت کرد، در فرایند تاریخی خود با چالشها و فراز و فرودهای بسیاری مواجهه بوده و همین امر موجب شده است که این جریان فکری و مذهبی اصیل و ریشهدار تجربیات تلخ و شیرین بیشماری را پشت سر گذاشته و به یک تشکل فعال سیاسی و البته مذهبی تبدیل شود و با ادامۀ حیات فکری، سیاسی و مذهبی خود، در مقابل حکومتهای اقتدارطلب و فساد سیاسی دورههای مختلف که البته با استفاده از رویکردی دیگر به اسلام در قالب فکری مذهب تسنن شکل گرفته بودند، به مقابله و مبارزه بپردازد.
(شهرستانی، بیتا: 155) سبب جدا شدن اقلیت شیعه از اکثریت سنی و بروز اختلاف در جامعۀ نوپای اسلامی، به روزگار حیات پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد(ص) برمیگردد که بر اساس شواهد و گواهی همه گواهان، پیامبر اسلام(ص) در مواضع و جایگاههای بیشمار، علی(ع) را بر همۀ صحابۀ خویش ممتاز میکرد که احادیث روایت شده از سوی سنیان و شیعیان بر این رویکرد گواهی مینماید و البته تاریخ نیز با وجود همه موانع و دشمنیهای جهتدار، بر بسیاری از این حوادث سترگ مهر تأیید نهاده است.